επιμέλεια κειμένου Ν. Αγαπηνός (με πληροφορίες από το POLITICO)
Οι ηγέτες της ΕΕ συρρέουν στην Αίγυπτο για να υπογράψουν οικονομική βοήθεια ύψους 7,4 δισ. ευρώ και συμφωνία για τη μετανάστευση.Το σημαντικό πακέτο έρχεται καθώς οι αξιωματούχοι της ΕΕ μιλούν για νέα εστίαση στον περιορισμό της μετανάστευσης πριν από τις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν θα συναντηθεί στο Κάϊρο με τους ηγέτες της Ιταλίας, της Ελλάδας, του Βελγίου, της Αυστρίας και της Κύπρου για να υπογράψουν τη συμφωνία με την Αίγυπτο. Πλαισιωμένη από μια ομάδα ηγετών της Ε.Ε, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν πρόκειται να δεσμεύσει περισσότερα από 7,4 δισεκατομμύρια ευρώ σε οικονομική βοήθεια για την Αίγυπτο, σε μια συμφωνία που αποσκοπεί στον περιορισμό της παράτυπης μετανάστευσης από τη χώρα της Βόρειας Αφρικής.
Με τις πανευρωπαϊκές εκλογές να πλησιάζουν τον Ιούνιο, η φον ντερ Λάιεν θα συναντηθεί στο Κάϊρο με τους ηγέτες της Ιταλίας, της Ελλάδας, του Βελγίου, της Αυστρίας και της Κύπρου για να υπογράψει τη συμφωνία – την τελευταία σε μια σειρά που στοχεύει να βοηθήσει τις χώρες στην περιφέρεια της Ευρώπης να στηρίξουν τις οικονομίες τους και να διαχειριστούν τις μεταναστευτικές ροές.
Τέτοιες συμφωνίες αντιμετωπίζουν κριτική από ομάδες υπεράσπισης που λένε ότι στερούνται διασφαλίσεων για τα ανθρώπινα δικαιώματα, εκθέτοντας τους μετανάστες σε βάναυσες συνθήκες σε στρατόπεδα και βάζοντας χρήματα στα χέρια αυταρχικών καθεστώτων όπως ο πρόεδρος της Τυνησίας Keis Saied.
Ωστόσο, μετά από μια αύξηση της μετανάστευσης στα μέσα της δεκαετίας του 2010, η λεγόμενη «στρατηγική εξωτερίκευσης» του μπλοκ – επικεντρωμένη στην πληρωμή τρίτων χωρών για την ενίσχυση των οικονομιών τους και τον περιορισμό των μεταναστευτικών εισροών στην ΕΕ – έχει κερδίσει ευρεία υποστήριξη από τις κυβερνήσεις του μπλοκ των 27 μελών.
Μετά τη σύναψη παρόμοιων συμφωνιών με την Τουρκία, την Τυνησία, τη Μαυριτανία και τώρα την Αίγυπτο, η Ε.Ε. αναμένεται να υπογράψει άλλη μια συμφωνία με το Μαρόκο, σύμφωνα με αξιωματούχο της Ε.Ε. που ζήτησε ανωνυμία για να συζητήσει μη δημόσιες συζητήσεις.
Η φον ντερ Λάιεν, η οποία επιδιώκει άλλη μια πενταετή θητεία ως επικεφαλής της εκτελεστικής εξουσίας της Ε.Ε, βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της οικονομικής βοήθειας της Ευρώπης προς τις γειτονικές χώρες, μαζί με τη σθεναρά συντηρητική πρωθυπουργό της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι. Η φον ντερ Λάιεν αναμένεται να παρουσιάσει λεπτομέρειες της συμφωνίας ύψους 7,4 δισ. ευρώ στον Αιγύπτιο πρόεδρο Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι.
«Τεράστια μεταναστευτική κρίση»
Σύμφωνα με έγγραφο της Ε.Ε, που ήλθε σε γνώση του POLITICO, τα χρήματα του μπλοκ για την Αίγυπτο πρόκειται να εκταμιευθούν σε δόσεις μεταξύ 2024 και 2027 και θα χωριστούν σε επιχορηγήσεις και δάνεια. Μια επιχορήγηση ύψους περίπου 200 εκατ. ευρώ προορίζεται για τη μετανάστευση, ενώ άλλα κονδύλια προορίζονται για επενδύσεις, διμερή έργα και μακροοικονομική χρηματοδοτική συνδρομή.
Τα κεφάλαια θα βοηθήσουν στην ενίσχυση των δυνάμεων ασφαλείας της Αιγύπτου και στην ενίσχυση της οικονομίας της, η οποία έχει πληγεί από τον αυξανόμενο πληθωρισμό και την ανεργία. Οι πυραυλικές επιθέσεις των ανταρτών Χούτι στην Υεμένη εναντίον εμπορικών πλοίων έχουν επίσης διαταράξει το εμπόριο μέσω της Ερυθράς Θάλασσας, πλήττοντας περαιτέρω το εμπόριο στην Αίγυπτο.
«Χρηματοδοτούμε επενδύσεις ώστε να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε περισσότερη οικονομική δραστηριότητα στην Αίγυπτο, έτσι ώστε η νεότερη γενιά να παραμείνει εκεί», δήλωσε ο αξιωματούχος της .ΕΕ. «Η Αίγυπτος αντιμετωπίζει επίσης μια τεράστια μεταναστευτική κρίση με Σουδανούς, Σύριους και Παλαιστίνιους πρόσφυγες να φτάνουν μαζικά. Το αντιμετωπίζουν απεγνωσμένα. Στόχος μας είναι να τους βοηθήσουμε να ανταπεξέλθουν».
Η συμφωνία Ε.Ε.-Αιγύπτου συμπίπτει με την αύξηση της παράτυπης μετανάστευσης προς το μπλοκ των πλούσιων χωρών. Μετά από μια ανάπαυλα το 2022, η Ε.Ε. αντιμετώπισε ένα κύμα μεταναστών που φθάνουν μέσω της Μεσογείου κατά τη διάρκεια του 2023 και οι αριθμοί αυξάνονται ξανά το 2024, σύμφωνα με τον αξιωματούχο της ΕΕ.
Μια συμφωνία που υπογράφηκε με την Τυνησία τον περασμένο Ιούλιο και αυτή που πρόκειται να υπογραφεί στην Αίγυπτο αποσκοπούν, εν μέρει, στον περιορισμό της πρόσβασης στη Λιβύη, όπου πολλοί μετανάστες πέφτουν θύματα διακινητών, πρόσθεσε ο αξιωματούχος.
Αυξανόμενη διαμάχη
Τα 7,4 δισ. ευρώ για την Αίγυπτο σηματοδοτούν την τελευταία πληρωμή για χώρες στην περιφέρεια της Ευρώπης μετά από παρόμοιες συμφωνίες επίσης με την Τουρκία, τη Μαυριτανία και, πιθανότατα τους επόμενους μήνες, το Μαρόκο. Επιπλέον, η Ε.Ε. έχει αυξήσει τους πόρους για τον οργανισμό συνόρων Frontex, ο οποίος αριθμεί πλέον περισσότερους από 10.000 πράκτορες υπό τη σημαία της.
η ΕΕ αντιμετώπισε κύμα μεταναστών που φθάνουν μέσω της Μεσογείου κατά τη διάρκεια του 2023 και οι αριθμοί αυξάνονται εκ νέου το 2024 Ακόμα κι έτσι, τα δεξιά και συντηρητικά κόμματα της Ε.Ε. θέλουν να προχωρήσουν περισσότερο. Στο προεκλογικό του μανιφέστο, το συντηρητικό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) ζητά τον τριπλασιασμό του προσωπικού της Frontex σε 30.000. Η προσπάθεια περιορισμού της μετανάστευσης έρχεται παρά την αυξανόμενη διαμάχη, με ορισμένους επικριτές να υποδηλώνουν μια ασυμφωνία μεταξύ της προσέγγισης του μπλοκ για τους πρόσφυγες από την Ουκρανία και εκείνων που έρχονται από πιο μακριά.
«Έχουμε έναν πόλεμο στην Ευρώπη», δήλωσε ο αξιωματούχος της Ε.Ε. «Ο στόχος γι’ αυτούς είναι να επιστρέψουν στην πατρίδα τους μόλις τελειώσει ο πόλεμος. Η μεγάλη πλειοψηφία των ανθρώπων που διασχίζουν τη Μεσόγειο είναι οικονομικοί μετανάστες – ένα εντελώς διαφορετικό μοντέλο. Οι επικριτές υποστηρίζουν επίσης ότι οι Βρυξέλλες δίνουν τεράστια ποσά σε αυταρχικούς ηγέτες που μπορεί να τα καταχραστούν, με ελάχιστη εποπτεία όσον αφορά τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τον περασμένο Οκτώβριο, η Τυνησία αρνήθηκε την είσοδο σε μια ομάδα νομοθετών της Ε.Ε. που προσπαθούσαν να ελέγξουν πώς εφαρμόζεται η συμφωνία ΕΕ-Τύνιδας.
Οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων υποστηρίζουν ότι η συμφωνία με την Τυνησία έχει απλώς ανακατευθύνει τους μετανάστες προς τη γειτονική Λιβύη, μια χώρα κατεστραμμένη από τον πόλεμο γνωστή για τη σύγχρονη δουλεία, τους διακινητές ανθρώπων και την τρομακτική κακομεταχείριση των μεταναστών.
