γράφει ο Δημήτριος Τσίκας
Διεθνολόγος – Συγγραφέας
Ἐκεῖ, στὸ βορρὰ τῆς Ἐυρώπης, ἀνάμεσα στὴ Φινλανδία καὶ τὴ Ρωσία, ζεῖ ἕνας λαὸς ποὺ λίγοι γνωρίζουν, ἀλλὰ ποὺ κουβαλᾶ ἀιώνες ἱστορίας, μνήμης καὶ γλῶσσας: οἱ Καρέλιανς. Παρ’ ὅλο ποὺ τυπικὰ ἀνήκουν στὴ Ρωσικὴ Ὁμοσπονδία, ὁ πολιτισμὸς τους, ἡ γλῶσσα τους, ἡ ταυτότητά τους βρίσκονται σὲ διαρκὴ πολιορκία. Ἡ ρωσικὴ κρατικὴ πολιτικὴ δὲν ἀντιμετωπίζει τὴν Καρελία ὡς μιὰ πολιτισμικὴ περιφέρεια μὲ ἰδιαιτερότητα, ἀλλὰ ὡς ἕναν κίνδυνο ποὺ πρέπει νὰ κατασταλεῖ, νὰ σωπάσει, νὰ σβηστεῖ.
Στὴ σημερινὴ Ρωσία, ὁποιαδήποτε διεκδίκηση πολιτιστικῆς ἀναγνώρισης ἀπὸ τοὺς Καρέλιανς θεωρεῖται ἐπικίνδυνη, σχεδὸν ὡς ἐσχάτη προδοσία. Τὸ κράτος καταδιώκει ὅχι μόνo πολιτικὰ αἰτήματα, ἀλλὰ καὶ πολιτιστικὲς πρωτοβουλίες, ἐκπαιδευτικὰ προγράμματα, ἢ ἀκόμη καὶ τὴν ἀπλὴ χρήση τῆς τοπικῆς γλώσσας. Ὅσοι τολμοῦν νὰ ζητήσουν σχολικὴ διδασκαλία στὴν καρελιανὴ διάλεκτο, ἢ νὰ διοργανώσουν ἐκδηλώσεις ποὺ ἀναδεικνύουν τὴν παράδοση, συχνὰ παρακολουθοῦνται ἀπὸ τὴν FSB, ἐκφοβίζονται, ἢ κατηγοροῦνται γιὰ «ἀποσχιστικὴ ῥητορική».
Χαρακτηριστικὴ εἶναι ἡ περίπτωση τοῦ 19χρονου Ἀντρέυ Βασυουρένκο, τοῦ νεαρότερου πολιτικοῦ κρατουμένου στὴν Καρελία. Τὸ «ἔγκλημά» του ἦταν ὅτι συμμετεῖχε εἰρηνικὰ στὴν ὀργάνωση φοιτητικῆς διαμαρτυρίας. Βασανίστηκε, φυλακίστηκε, στιγματίστηκε, ἐπειδὴ δὲν σιώπησε. Τὸ μήνυμα ποὺ ὁ Ποὺτιν καὶ τὸ καθεστώς του στέλνουν εἶναι ἕνα: «Δὲν ὑπάρχει θέσι γιὰ ἰδιαίτερες ταυτότητες στὴν νέα Ρωσία».
Καὶ ὅμως, ὁ καρελιανὸς λαὸς δὲν μένει σιωπηλός. Ὑπάρχουν ἀκτιβιστὲς, ποιητὲς, καθηγητὲς ποὺ συνεχίζουν τὸν ἀγῶνα μεσὰ στὴν ἔρημο τῆς ἐσωτερικῆς καταστολῆς. Ὑπάρχουν καὶ ἄλλοι, ποὺ πῆραν τὸ ὅπλο. Στὸ μέτωπο τῆς Ὀυκρανίας, Καρέλιανοι ἐθελοντὲς πολεμοῦν ἐνάντια στὴ ρωσικὴ κατοχὴ, στὶς τάξεις τῶν ἀντιρωσικῶν μονάδων ὅπως οἱ Raroh. Γι’ αὐτοὺς, ὁ πόλεμος τῆς Ὀυκρανίας δὲν εἶναι μόνον ζήτημα ἐλευθερίας τῶν Οὐκρανῶν, ἀλλὰ καὶ ἀγώνας γιὰ τὴν ἀπελευθέρωση ὅλων τῶν λαῶν ποὺ ζοῦν ὑπὸ ρωσικὴ κατοχὴ.
Ἡ σύγχρονη Ρωσία, ὑπὸ τὸν Ποὺτιν, δε στηρίζεται πια σὲ μία ποικιλία λαῶν ὅπως διακηρύσσει ἐπίσημα, ἀλλὰ σὲ μία συστηματικὴ ρωσοποίηση τῶν πάντων. Στὴν Καρελία, ὁλόκληρα χωριὰ ἔχουν χάσει τὴ γλῶσσα τους. Νέοι στρατολογοῦνται χωρὶς ἐπιλογὴ, μιὰ γενιὰ χάνεται σιωπηρὰ. Ὁ πολιτισμὸς σβήνει, ὅχι ἀπὸ τὴ λήθη, ἀλλὰ ἀπὸ συνειδητὴ κρατικὴ βία.
Καὶ ὅμως, ὁ καρελιανὸς λαὸς ἀντιστέκεται. Μὲ τὴ φωνή, μὲ τὴν πένα, μὲ τὸ ὅπλο, μὲ τὴ μνήμη. Διεκδικεῖ τὸ αὐτονόητο: νὰ ὑπάρχει.
