Το θέμα της Βορείου Ηπείρου δεν έκλεισε και δεν θα κλείσει μέχρι να επιτευχθεί η πλήρης αυτονομία του μαρτυρικού αυτού κομματιού του Ελληνισμού. Σήμερα πολλοί αγωνίζονται και εδώ και εκεί με πίστη και επιμονή. Όμως στα «πέτρινα χρόνια» της μεταπολίτευσης λίγοι στάθηκαν στο πλευρό των βασανιζόμενων αδελφών μας. Από το 1974 και μετά κάθε «θεσμική» αναφορά και εκδήλωση σταμάτησε, οι εντόπιες κυβερνήσεις μη θέλοντας να «διαταράξουν» τις σχέσεις τους με το απάνθρωπο καθεστώς των Τιράνων σταμάτησαν κάθε επίσημη αρωγή στις αλύτρωτες πατρίδες. Αποκορύφωμα η μονομερής άρση του εμπολέμου το καλοκαίρι του 1987 από τον τότε Υπουργό Εξωτερικών του ΠΑΣΟΚ Κάρολο Παπούλια.
Μετρημένοι στα δάχτυλα των δύο χεριών ήταν οι επώνυμοι και οι φορείς που στάθηκαν όρθιοι δίπλα στους σκλάβους αδελφούς μας. Κορυφαίος, οπωσδήποτε, ο μακαριστός Μητροπολίτης Δρυϊνουπόλεως, Πωγωγιανής και Κονίτσης Σεβαστιανός καθώς και μερικοί άλλοι ιεράρχες σε χαμηλότερους, όμως, τόνους. Τους αγώνες συντόνιζε η ΚΕΒΑ (Κεντρική Επιτροπή Βορειοηπειρωτικού Αγώνα) και η ΣΦΕΒΑ (Συντονιστική Φοιτητική Επιτροπή Βορειοηπειρωτικού Αγώνα). Πολλές φορές κατέβασαν κόσμο στον δρόμο και έκαναν μαζικές διαδηλώσεις
Πρωτοπόροι στους Εθνικούς Αγώνες
Η μαχητική, όμως, πρωτοπορία της εποχής υπήρξαν οι νέοι Έλληνες εθνικιστές. Ήταν η αιχμή του δόρατος στις πορείες, στις διαμαρτυρίες, στις αφισοκολλήσεις, στις αναγραφές συνθημάτων, στις διανομές υλικού, στις διοργανώσεις εκδηλώσεων, στα πάντα. Κάποιες φορές απέκρουσαν τις επιθέσεις των ακροαριστερών κι’ άλλες πολλές διώχθηκαν και συνελήφθησαν μαζικά σε διάφορες εκδηλώσεις. Πεδίο δράσης υπήρξαν τότε οι δρόμοι πολλών επαρχιακών πόλεων. Η Αθήνα γίνονταν θέατρο συγκρούσεων και συγκεντρώσεων στα Προπύλαια, στην αλβανική πρεσβεία (τότε στο Κολωνάκι) και μπροστά στο θέατρο του Λυκαβηττού όπου αλβανικά «καλλιτεχνικά» συγκροτήματα, για λόγους προπαγανδιστικούς έδιναν παραστάσεις παρουσιάζοντας την Αλβανία σαν «παράδεισο» τέχνης και ελευθερίας. Αρκετοί από τους Βορειοηπειρώτες πολιτικούς πρόσφυγες της δεκαετίας του 1980 σύντομα έγιναν δραστήρια μέλη εθνικιστικών οργανώσεων αφού μόνον εκεί έβρισκαν τον πλέον μαχητικό στίβο αγώνα.
Η φωτογραφία είναι από την διαμαρτυρία Εθνικιστών στο θέατρο του Λυκαβηττού, τέσσερις νέοι βορειοηπειρώτες φυγάδες ενσωματωθήκαν με τους νέους εθνικιστές. Επάνω το πανό που κρέμασαν στα βράχια και γράφει «Εσύ που πας να θαυμάσεις το αλβανικό συγκρότημα μην ξεχνάς ότι 500.000 Έλληνες Βορειοηπειρώτες είναι υπόδουλοι στον Χότζα»
Πέτρος Μυλωνάς
