του Κωνσταντίνου Μποβιάτσου
Ήταν αρχές δεκαετίας του 80, όταν εμφανίστηκε σε κάποια ευρωπαϊκά κανάλια ένα κινούμενο σχέδιο, ο Captain Harlock, του οποίου “το κρανίο είναι μια σημαία που σημαίνει ελευθερία”. Ο Captain Harlock και το αστροπλοίο του «Αrcadia», ο εμβληματικός διαστημικός πειρατής που δημιουργήθηκε το 1977 από τον δάσκαλο Matsumoto, απέκτησε και κάποιον ιδιαίτερο συμβολισμό για τον χώρο του ριζοσπαστικού νεοφασισμού. Ακριβώς αυτό που θα γινόταν ο πιο διάσημος και αγαπημένος χαρακτήρας του Matsumoto, έγινε σύντομα σύμβολο για τουλάχιστον τρεις γενιές των λεγόμενων ριζοσπαστικών εθνικιστών ακτιβιστών. Το πλήρωμα του είναι αυτό των ελεύθερων ανδρών, που αντιμετωπίζονται σαν εγκληματίες στην πατρίδα τους, αλλά και εξακολουθούν να αποφασίζουν να πολεμήσουν για αυτήν και να της φέρουν τη δικαιοσύνη ενάντια σε μια διεφθαρμένη κυβέρνηση, που διευθύνεται από γλοιώδεις γραφειοκράτες, οι οποίοι έχουν καταστείλει και ναρκώσει τους ανθρώπους της με τηλεοπτικές εκπομπές, ενώ επιτρέπουν μια ξένη εισβολή, προκειμένου να διασφαλιστεί η εκλογική επιτυχία.
Και έπειτα ο αγώνας των τελευταίων ελεύθερων λαών ενάντια σε μια κυριαρχία που θέλει να ισοπεδώσει και να υποδουλώσει τον γαλαξία. Είναι όλα τα στοιχεία που θυμίζουν στενά τις καθημερινές μάχες μιας συγκεκριμένης νεολαίας, με μια συγκεκριμένη Ιδέα και που έκαναν τις καρδιές να χτυπήσουν δυνατά όλων εκείνων που για χρόνια είχαν αναγκαστεί να παραμείνουν εγκλωβισμένοι μέσα σε μια εικονογραφία νεράιδων, ξωτικών και μάγων για να ονειρευτούν έναν κόσμο διαφορετικό από την πολύ σκοτεινή πραγματικότητα. Ακριβώς λοιπόν με τον Harlock, θα ανανέωναν μια ολόκληρη ποπ φαντασία, αποτελούμενη από δράση, ορμή για το μέλλον και μια πρόκληση ενάντια στον σύγχρονο κόσμο.
Η εικόνα του διαστημικού πειρατή είναι τόσο παρούσα στα σύμβολα του νεοφασισμού, που η αριστερά έχει προσπαθήσει αρκετές φορές να «αντιμετωπίσει με την «κοντραπληροφόρηση», κατηγορώντας τους… αδιάφορους φασίστες, για παρανόηση και μυστικοποίηση της ιστορίας και των ιδεών ενός χαρακτήρα. Και έτσι είχαμε τις αναγνώσεις ενός «αναρχικού» Harlock, που αγωνίζεται μόνο κάτω από την σημαία του και επομένως μόνο για τα προσωπικά του ιδανικά, αλλά που δεν έχει καμία πατρίδα, αλλά τον απέραντο έναστρο ουρανό. Είναι κρίμα όμως για αυτούς, που η πατρίδα του Harlock είναι πολύ ξεκάθαρη για εμάς. Παρά την αυλάκωση των άπειρων ουρανών ξέρει πάντα από πού προέρχεται και για ποιον να πολεμήσει, τόσο πολύ που αρνείται συχνά να μείνει αλλού, ακόμη και σε γαλαξιακούς παραδείσους , γιατί ξέρει ότι ο απώτερος στόχος του είναι να επιστρέψει στην πατρίδα του και να αγωνιστεί για τη σωτηρία της.
Κρίμα επίσης που για να πολεμήσει για την πατρίδα του, επιλέγει την εξορία ακριβώς για να σώσει τη γη του, τον λαό του, την οικογένειά του και τους αγαπημένους του, ανεξάρτητα από την κυβέρνηση που την οδηγεί. Κρίμα που γίνεται παράδειγμα για όλους εκείνους που για ευκολία ή κέρδος είχαν σταματήσει να πολεμούν εναντίον του ξένου εισβολέα, ίσως ακόμη και να συνεργαστούν μαζί του και να παραδοθούν στον πολιτισμό του και που μόλις ακριβώς αντιμετώπισαν τον Harlock, επέστρεψαν για να πολεμήσουν ή ακόμα και να πεθάνουν στη μάχη, που είχαν εγκαταλείψει. Στη συνέχεια, υπάρχει η περίφημη «σκηνή του μαχητικού αεροσκάφους Messerschmitt» που εμφανίζεται στην ταινία μεγάλου μήκους “The Arcadia of my Youth”, στην οποία εμφανίζεται ο πρόγονος του Harlock – ο Phantom Harlock II, ο Γερμανός πιλότος με τον σιδερένιο σταυρό και τη σβάστικα – στους ουρανούς της εποχής του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου. Μια σκηνή που προφανώς χτύπησε τη φαντασία πολλών νέων εθνικιστών και που η αριστερά προσπάθησε να ξαναγράψει με έναν δικόν της παρακμιακό τρόπο: «Ο πρόγονος του Harlock μάχεται με ένα γερμανικό αεροπλάνο μόνο επειδή είναι το μοναδικό διαθέσιμο μέσο για να πετάξει και κάποιος αφελής φασίστας, τον αγάπησε χωρίς λόγο» έγραψε η αριστερή φυλλάδα “Manifesto” πριν από μερικά χρόνια. Χάθηκαν όμως στην μετάφραση. Αυτή η μετάφραση ήταν σαφώς λανθασμένη ακόμη και με την πρώτη ματιά, καθώς στην επόμενη σκηνή ο Harlock θα διοικούσε μια μοίρα «ναζιστικών Messerschmitt».
Το αστείο με αυτό το άρθρο ήταν ότι χρησίμευσε για την κυκλοφορία της «νέας έκδοσης» της ταινίας μεγάλου μήκους, η οποία δυστυχώς μας έδωσε επίσης τη σωστή απόδοση, στην οποία ο Harlock, όταν ρωτήθηκε γιατί πέταξε ένα αεροπλάνο με ναζιστικά σύμβολα, απάντησε ξερά : «Για δικαιοσύνη και ευγνωμοσύνη στο Έθνος μου». Και τότε η φυλλάδα “Manifesto” και διάφοροι υποστηρικτές της αναρχικής κουλτούρας σίγησαν.
Από την άλλη πλευρά, αρκεί να κοιτάξουμε τα άλλα έργα του Matsumoto, για να παρατηρήσουμε ότι η τέχνη των κόμικς των Ιαπώνων, που επέζησε σχεδόν κατά τύχη της πυρηνικής γενοκτονίας, δεν έχει μια σωστά ορθολογική και «πολιτικά ορθή» άποψη για τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Αλλά δεν υπάρχουν μόνο αυτά τα στοιχεία που μας έχουν κάνει να αγαπάμε τον διαστημικό πειρατή του Leiji Matsumoto, πέρα από όλα τα όρια. Κατά κάποιο τρόπο ο Harlock είναι το αποκορύφωμα όλων όσων αγαπάμε, καθώς και μια εξαιρετική σύνθεση μεταξύ Ευρώπης και Ιαπωνίας, του πολιτισμού τους και ότι τους έκανε υπέροχους. Ακόμα κι αν τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης έδωσαν έμφαση μόνο στο «ειρηνικό» μήνυμα του Matsumoto που κυκλοφόρησε στα τελευταία κόμικ του, όλοι ξεχνάνε πώς ο δημιουργός δήλωσε ότι είχε το ‘bushidō” ως πηγή έμπνευσης και τις διδασκαλίες του Miyamoto Musashi, του πιο διάσημου σαμουράι στην ιστορία, που έζησε μεταξύ του 16ου και του 17ου αιώνα. Και ότι εάν ο πόλεμος είναι τρομερός, επειδή προτιμάται από όλους η αρμονία, είναι καθήκον όλων να αγωνίζονται μέχρι το τέλος, να σηκωθούν από κάθε πτώση, να διδάξουν την πίστη στους νέους και ότι «δεν πρέπει να ντρέπονται να ρίχνουν δάκρυα, αφού το μόνο πράγμα που πρέπει να ντρέπεται κάποιος είναι να παραδοθεί». Όλοι οι χαρακτήρες του δείχνουν ποιος ονειρεύεται την ειρήνη και πολεμά ακόμη και μέχρι θανάτου όταν είναι απαραίτητο.
Όμως όπως είπαμε στον Harlock, υπάρχει επίσης πολλή ευρωπαϊκή ψυχή και πνεύμα. Ο Matsumoto έχει πει επανειλημμένα ότι αγαπά τον πολιτισμό της Ευρώπης και επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από αυτόν. Η αγαπημένη του ταινία “Marianne de ma jeunesse”, τον χαρακτήρισε τόσο πολύ ως αγόρι, που από εκεί εμπνεύστηκε το όνομα του αστρόπλοιου «Arcadia της Νεότητας μου» και που έδωσε στους Harlocks τη γερμανική πατρίδα του Heiligenstadt. Έδωσε ένα αποτύπωμα σε όλους τους γυναικείους χαρακτήρες του κόμικ, σχεδιασμένο με την ομοιότητα της όμορφης ηθοποιού Marianne Hold και δεν μπορεί κανείς να παραλείψει να παρατηρήσει την επιρροή του Βαγκνερικού πνεύματος σε ολόκληρο το κοσμικό έπος του διαστημικού πειρατή. Εκτός από το έπος του δακτυλίου του Nibelung, όπου είναι εμφανείς οι αναφορές στην τετραλογία, βλέπουμε το μονοκυάλι του Harlock και με ένα κοράκι στον ώμο του, που συμβουλεύτηκε από μια αιθέρια πνευματική γυναίκα που πετάει στους ουρανούς, εκεί που πραγματοποιεί το “άγριο κυνήγι” της. Αυτό δεν μπορεί παρά να μας θυμίσει τον Πατέρα των Θεών του Asgard. Αλλά και η επιρροή της κλασικής κουλτούρας είναι επίσης εμφανής, τόσο στο όνομα του πλοίου του Harlock, το Arcadia, όσο μέχρι την αποστολή να φέρει την Ιερή Φωτιά πίσω στο σπίτι, στις Ρίζες του, να ανοικοδομήσει τον Πολιτισμό όπως συμβαίνει στο φινάλε του Battleship Yamato 2199 ( άλλο τεράστιο έργο του Matsumoto). Εκεί βλέπουμε ότι η ζωντανή μνήμη όλων των μελών του πληρώματος που έπεσαν στη μάχη, θα μνημονευτεί με το άναμμα της φωτιάς και η σύνδεση με τελετές στην Αρχαία Ελλάδα.
Και μετά υπάρχει ο πόλεμος εναντίον των Mazoniane και των Noo, ως μάχη ενάντια στα δικά του χαμηλά συναισθηματικά ένστικτα, για να αντέξει σε μια ηρωική ζωή και την θυσία των πολλών «δευτερευόντων» χαρακτήρων της ιστορίας. Ακόμη και η διαστημική κηδεία κάποιου πολεμιστή , η ποιητική φιγούρα του Tochiro Oyama που πολεμά με τους δαίμονες του και θέλει να ξεπεράσει τον εαυτό του πηγαίνοντας πιο πέρα στο άπειρο! Η σειρά Harlock είναι κυριολεκτικά κορεσμένη με σκηνές, λέξεις, εικόνες, σύμβολα και πράξεις, που ακόμη και αν δεν είναι ορθολογικά κατανοητές, μετακινούν τις καρδιές ορισμένων νέων και κάποιων αιώνια νέων, συντονίζοντας τις με τις προγονικές συχνότητες του Μύθου, της Παράδοσης και του Ηρωισμού.
Λίγους μήνες πριν από την μετάδοση του πρώτου επεισοδίου στην Ιταλία (ήταν από τις πρώτες χώρες στην Ευρώπη που παίχτηκε το 1980), ο τότε κομμουνιστής βουλευτής της Ριζοσπαστικής Αριστεράς ο Silverio Corvisieri, επιτέθηκε εναντίον της εισαγωγής ιαπωνικών κινούμενων σχεδίων, ξεκινώντας από τις σελίδες της “Repubblica” ένα ανάθεμα ενάντια στον κίνδυνο μηνυμάτων σε ιαπωνικά έργα όπως «ο ηρωισμός του πολεμιστή». «Το όργιο της εκμηδενιστικής βίας, η λατρεία της αποστολής στον μεγάλο μαχητή, η θρησκεία των ηλεκτρονικών μηχανών, η σπλαχνική απόρριψη των διαφορετικών, γιορτάζεται με μεγάλη θεαματική αποτελεσματικότητα», συνέχιζε να γράφει ο αριστερός βουλευτής. Λίγο αργότερα, κάποιος άλλος ακροδεξιούλης, δεν θα έλειπαν και αυτοί άλλωστε, χαρακτήρισε τους πρωταγωνιστές ως επικίνδυνους και αντιδημοκρατικούς. Μέχρι τώρα 45 χρόνια αργότερα, ο captain Harlock μπορεί να κερδίζει μια ακόμη νίκη με το Messerschmitt του προγόνου του, έχοντας εκπληρώσει τους εφιάλτες των λογοκριτών της σύγχρονης Ιεράς Εξέτασης, αυτής της «πολιτικά ορθής» και αυτής της «Θρησκευτικά ορθής»…
