Στην Ελλάδα σήμερα εκτιμάται ότι κυκλοφορούν πάνω από 30 δις. Ευρώ σε νομίσματα και χαρτονομίσματα. Με την αύξηση όμως του ηλεκτρονικού εμπορίου και των διαδικτυακών συναλλαγών, η ανάγκη για χρήση ενός φυσικού νομίσματος όλο και μειώνεται.
Η προοπτική απώλειας ενός φυσικού νομίσματος μπορεί να φαντάζει αδιανόητη σε πολλούς. Οι υποστηρικτές μιας οικονομίας χωρίς μετρητά βασίζονται σε μελέτες που δείχνουν ότι τα μετρητά ενισχύουν τη παραοικονομία και την εγκληματικότητα. Η εξάλειψη του ρευστού χρήματος θα μπορούσε να βοηθήσει στη μείωση του εγκλήματος που βασίζεται σε οικονομικές συναλλαγές χωρίς να αφήνει ίχνη.
Σε όλες τις ανεπτυγμένες οικονομίες μεγάλο μέρος των μετρητών χρησιμοποιείται για τη χρηματοδότηση παράνομων δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένης της φοροδιαφυγής, της παράνομης διακίνησης ανθρώπων και του εμπορίου ναρκωτικών.
Με τόσο μεγάλο μέρος της παραοικονομίας να βασίζεται σε μετρητά, γίνεται όλο και πιο σαφές ότι η μείωση του ποσού του φυσικού νομίσματος σε κυκλοφορία θα μπορούσε να συμβάλει στην ελαχιστοποίηση ορισμένων τύπων εγκληματικότητας και στη βελτίωση των οικονομικών του κράτους.
Εκτιμάται ότι η φοροδιαφυγή κοστίζει στο ελληνικό κράτος 11 με 16 δις Ευρώ το χρόνο σε διαφυγόντα έσοδα από τη φοροδιαφυγή φυσικών προσώπων, τη φοροδιαφυγή στον ΦΠΑ και από το λαθρεμπόριο. Μπορεί να φανταστεί κανείς τι υπηρεσίες θα μπορούσε να προσφέρει το κράτος στους πολίτες με αυτά τα χρήματα ή τι ανάλογη μείωση της φορολογίας θα μπορούσε να επέλθει (αν οι πολιτικοί που τα διαχειρίζονται το επέτρεπαν). Η συστηματικότερη λοιπόν χρήση ηλεκτρονικών συναλλαγών θα οδηγούσε σε μείωση αυτών των ζημιών, ενώ παράλληλα θα καθιστούσε δυσκολότερη τη διεξαγωγή παράνομων συναλλαγών.
Η εξάλειψη των χαρτονομισμάτων δεν μπορεί ωστόσο να πραγματοποιηθεί εν μία νυκτί λόγω του χάους που θα προκαλούσε, ενώ και η ολική εξάλειψή τους δεν είναι απαραίτητα η ορθή επιλογή.
Αν και η μείωση του ποσού των μετρητών σε κυκλοφορία μπορεί να βοηθήσει στην εξάλειψη ορισμένων προβλημάτων, έστω για λόγους ιδιωτικότητας τα χαρτονομίσματα μάλλον δε θα εξαλειφθούν ποτέ τελείως. Το παράδειγμα του Καναδά επίσης δείχνει πως μια κυβέρνηση θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τον έλεγχο των ηλεκτρονικών συναλλαγών για να κάμψει πολιτικούς αντιπάλους.
Επομένως τα κράτη πρέπει να επικεντρωθούν απλώς στο να γίνουμε λιγότερο εξαρτημένοι από τα μετρητά αντί να είμαστε εντελώς χωρίς μετρητά.
Ιάκωβος Χρυσοχοΐδης
