Μία σημαντική ρύθμιση που αναμένεται να αλλάξει τα δεδομένα στην αγορά των προϊόντων ατμίσματος περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο του Υπουργείου Υγείας, το οποίο έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση.
Σύμφωνα με το σχέδιο νόμου, καταργούνται όλες οι γεύσεις στα ηλεκτρονικά τσιγάρα – πλην της καπνικής και της μενθόλης – με στόχο τη μείωση της ελκυστικότητας τους στους εφήβους και την πρόληψη του εθισμού τους στη νικοτίνη. Το νομοσχέδιο αφορά συνολικά τη ρύθμιση της πώλησης προϊόντων καπνού και αλκοόλ σε ανηλίκους και αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή προς ψήφιση το επόμενο διάστημα. Η απαγόρευση των γεύσεων αποτελεί ένα από τα βασικά του άρθρα.
Οι λόγοι πίσω από την απαγόρευση στα ηλεκτρονικά τσιγάρα
Η κατάργηση των γευστικών επιλογών δικαιολογείται από τα συνεχώς αυξανόμενα περιστατικά χρήσης ηλεκτρονικών τσιγάρων από μαθητές και εφήβους. Όπως έχει επισημανθεί από φορείς δημόσιας υγείας και εκπαιδευτικούς, οι γλυκές και φρουτώδεις γεύσεις – όπως βανίλια, καρπούζι ή μάνγκο – λειτουργούν ως «δόλωμα» για τους ανήλικους, ενισχύοντας την εθιστική συμπεριφορά προς τη νικοτίνη.
Με βάση τις προβλέψεις του νομοσχεδίου του Υπουργείου Υγείας, πλέον θα επιτρέπεται μόνο η κυκλοφορία υγρών αναπλήρωσης και προγεμισμένων pods ηλεκτρονικού τσιγάρου με γεύση καπνού ή μενθόλης.
Όλες οι υπόλοιπες γεύσεις – φρουτώδεις, γλυκές ή αρωματικές – απαγορεύονται ρητά. Η απαγόρευση αφορά τόσο τα ανοιχτά όσο και τα κλειστά συστήματα ατμίσματος.
Παράλληλα, αναμένεται να εκδοθεί και Κοινή Υπουργική Απόφαση για τη λεπτομερή ρύθμιση της εφαρμογής και τον προσδιορισμό των κυρώσεων σε περίπτωση παραβάσεων.
Αντιδράσεις από τον κλάδο των ηλεκτρονικών τσιγάρων
Ο επιχειρηματικός κλάδος των ηλεκτρονικών τσιγάρων έχει ήδη εκφράσει έντονες ενστάσεις για την επερχόμενη απαγόρευση. Πολλοί έμποροι υποστηρίζουν ότι το 80% των πωλήσεων αφορά γευστικά υγρά ή συσκευές με ποικιλία αρωμάτων και πως η εφαρμογή του μέτρου θα οδηγήσει σε δραστική μείωση της ζήτησης και λουκέτα σε μικρές επιχειρήσεις.
Παράλληλα, τονίζουν ότι υπάρχει σοβαρός κίνδυνος δημιουργίας παράλληλης αγοράς με παράνομα ή ανεξέλεγκτα προϊόντα, τα οποία θα εισέρχονται από το εξωτερικό μέσω διαδικτύου ή άτυπων καναλιών διακίνησης.
Πώς το marketing του ηλεκτρονικού τσιγάρου στοχεύει τους εφήβους
Ένα από τα πιο ανησυχητικά ευρήματα που οδήγησαν στη σύνταξη της ρύθμισης είναι ο ρόλος του marketing στη διάδοση των ηλεκτρονικών τσιγάρων στους εφήβους.
Όπως αποκάλυψε έρευνα που δημοσίευσε το Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, οι εταιρείες χρησιμοποιούν στρατηγικές προώθησης που περιλαμβάνουν χρώματα, αρώματα, ευφάνταστες γεύσεις και επιρροή μέσω social media για να προσελκύσουν νεανικά κοινά. Η ελκυστικότητα των γεύσεων συχνά «σκεπάζει» την πραγματική φύση των προϊόντων, που περιέχουν νικοτίνη. Πολλοί νέοι δηλώνουν ότι ξεκίνησαν άτμισμα επειδή τους άρεσε η γεύση, χωρίς να γνωρίζουν ή να δίνουν σημασία στο περιεχόμενο του προϊόντος.
Οι ευρωπαϊκές ρυθμίσεις για τα ηλεκτρονικά τσιγάρα
Η Ελλάδα ακολουθεί το παράδειγμα αρκετών χωρών της Ευρώπης που έχουν ήδη προχωρήσει σε αντίστοιχα μέτρα για την απαγόρευση γεύσεων στα προϊόντα ατμίσματος.
Στη Γαλλία και στην Ολλανδία, οι ρυθμίσεις αυτές έχουν στόχο την προστασία των ανηλίκων και την αποφυγή της «κανονικοποίησης» της νικοτίνης μέσα από ελκυστικά προϊόντα. Η εναρμόνιση της ελληνικής πολιτικής με τις ευρωπαϊκές πρακτικές κρίνεται απαραίτητη, ιδιαίτερα σε μία περίοδο όπου καταγράφεται σημαντική αύξηση της χρήσης ηλεκτρονικού τσιγάρου από ανήλικους.
Η απαγόρευση των γεύσεων στα ηλεκτρονικά τσιγάρα – με εξαίρεση την καπνική και τη μενθόλη – εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική πρόληψης που θέτει στο επίκεντρο τη δημόσια υγεία και την προστασία των νέων.
