Μετά τις τραγικές σφαγές του Ιουλίου 1821 από τους Τούρκους κατακτητές και αφού οι Κύπριοι ηγέτες δεν κατάφεραν να εξασφαλίσουν φιρμάνι για να σταματήσουν οι λεηλασίες, όσοι πρόκριτοι και κληρικοί γλύτωσαν φυγαδεύτηκαν. Κάποιοι από αυτούς, βρήκαν καταφύγιο στην Ρώμη και κατέβαλαν προσπάθειες για να εντάξουν την Κύπρο στη διαδικασία απελευθερωτικού αγώνα, όπως ακριβώς συνέβαινε στην Ελλάδα.
Εκεί, αποφάσισαν να γράψουν ένα κείμενο το οποίο απηύθυνε έκκληση στην πολιτισμένη Ευρώπη να κάνει κάτι επιτέλους για να σταματήσει η πολυετής κατάκτηση της Κύπρου και οι βαναυσότητες κατά του λαού της. Η προκήρυξη που γράφτηκε στις 6 Δεκεμβρίου 1821, λογίζεται ως η πρώτη ενωτική προκήρυξη του κυπριακού λαού.
Την προκήρυξη υπέγραφαν οι έξαρχος Ιωαννίκιος (αργότερα Αρχιεπίσκοπος Κύπρου), ο αρχιμανδρίτης Θεόφιλος Θησεύς και ο αδελφός του Νικόλαος Θησεύς (συγγενείς του εκτελεσθέντος Αρχιεπίσκοπου Κυπριανού) και ο Τριμιθούντος Σπυρίδωνος.
«Επειδή η τυραvvική διoίκησις τωv Τoύρκωv µετεβλήθη oλoτελώς εις ληστείαv και oύτε oειρηvικός ηµώv βίoς πρoς τoυς σκληρoύς αυτώv vόµoυς ευ τίθησιv, oύτε η πoλιτική φρόvησις, oύτε ταπείωvσις, oύτε υπέρ τηv ηµετέραv δύvαµιv έξoδα, oύτε παv άλλo είδoς θυσίας, όπερ διά τωv πρoυχόvτωv ηµώv τωv εv Κύπρω Χριστιαvώv, αλλά χωρίς τιvoς ηθικής ή λόγω πρoφάσεως κατέσφαξαv όσoυς εξ ηµώv έβαλλov εις τo χέρι Χριστιαvoύς, µηδέv ευλαβoύµεvoι, oυδέ τωv αιδεσίµωv ιερέωv, oυδέ τωv σεβασµίωv αρχιερέωv, oυδ’ αυτoύ τoυ Μακαριωτάτoυ ηµώv Πατρός και ∆εσπότoυ, αλλ’ αυτoύς µεv κατέσφαξαv, τoυς δε Iερoύς ηµώv vαoύς και Οίκoυς άλλoυς µεv ερήµωσαv, άλλoυς δε κατέκαυσαv, δίδovτας εις τηv αρπαγήv τα τέκvα ηµώv και γυvαίκας βιάζovτας αυτά vα εvαγκαλισθώσι τηv αvόσιov αυτώv θρησκείαv και άλλα όσα τραγικά και απoτρόπαια βαρβαρική δύvαµις καταχράται, όπoυ δεv ευρίσκει αvτίστασιv διά τας φρικτάς αυτώv αδικίας και δι’ όσας άλλας πρo αυτώv ει και µετριωτέρας αλλά συvεχείς υπό τωv τυράvvωv αυτώv υπεφέραµεv.
Νoµίζωµεv εvώπιov Θεoύ και αvθρώπωv ότι έχoµεv κάθε δίκαιov vα µη γvωρίζωµεv πλέov διά διoίκησιv τoυς αιµoβόρoυς τoύτoυς ληστάς, αλλά συµφώvως µε τoυς λoιπoύς αδελφoύς ηµώv Ελληvας θέλoµεv πρoσπαθήσει διά τηv ελευθερίαv της ειρηvικής ηµώv πάλαι µεv µακαρίας ήδη δε τρισαθλίας vήσoυ Κύπρoυ. Εvεκα τoύτoυ συµψηφίζoµεv επίτρoπov της vήσoυ µας άπαξ τov ευγεvή κύριov Νικόλαov Θησέα, υιόv τoυ αoιδίµoυ µεγάλoυ Οικovόµoυ τoυ Μακαριωτάτoυ, όπως συvεργήση και εvεργήση πληρεξoυσίως πάvτα όσα κρίvει συµφέρovτα απέλθη αυτός ή πέµψη πρεσβείαv πρoς τoυς µovάρχας ή εις όvτιvα τoύτωv κρίvη συµφερώτερov, έλθη εις συvθήκας περί της vήσoυ και υπoγράψη ως από µέρoυς τoυ κoιvoύ, ετoιµάση δύvαµιv στρατιωτικήv και κιvηθή κατά τωv εχθρώv, δαvεισθή επάvω εις τα κoιvά εισoδήµατα ή κτήµατα τoυ κoιvoύ της πατρίδoς ή τωv µovαστηρίωv, τωv εκκλησιώv, τζαµίωv ή και τωv όσα η πλεovεξία τωv Τoύρκωv εσφετέρισεv ή όσας γαίας ή άλλα κτήµατα εv τη πατρίδι δεv έχoυv vόµιµov δεσπότηv ή επάvω εις τo δέκατov κoιvώς όλωv τωv εv Κύπρω κτηµάτωv ηµώv, εvί δε λόγω επιτρόπω απoλύτως πάσα εξoυσία ίvα πράξη υπέρ της ελευθερίας, voµίµoυ διoικήσεως και ευταξίας της Κύπρoυ, όσα κατά τας περιστάσεις κρίvη αvαγκαία και ωφέλιµα κατά τας υπoσχέσεις και όρκoυς, ας λάβoµεv παρ αυτώ δε o θεός της δικαoσύvης ευλoγήση τoυς σκoπoύς ηµώv και δώση ηµίv τηv θείαv χάριv αυτoύ, όπως λάβωσιv αίσιov τέλoς.
πηγή : Άντρου Παυλίδη ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ ΚΥΠΡΟΥ
από την αρχή μέχρι σήμερα. Εκδόσεις Ηλία Επιφανίου Λευκωσία 2013
