Στις 21 Μαΐου 1864 πραγματοποιήθηκε επί τέλους η ενσωμάτωση των νησιών του Ιονίου πελάγους με την μητέρα Ελλάδα. Το αίτημα για την ενσωμάτωση των νησιών είχε διατυπωθεί επίσημα από την 9η Επτανησιακή βουλή. Και πραγματικά είναι άξιοι συγχαρητηρίων και τιμών όχι μόνο οι ένδεκα εκείνοι γενναίοι βουλευτές που είχαν πάρει αυτή την πρωτοβουλία να προτείνουν το ψήφισμα της ενσωμάτωσης.
Σύμφωνα με αυτό το ψήφισμα θα κήρυτταν την ένωση των επτανήσων με την μητέρα Πατρίδα. Και πραγματικά ήταν γενναιότατοι εκείνοι οι βουλευτές, οι εκπρόσωποι του λαού, που είχαν το σθένος και τόλμησαν να φέρουν στην επτανησιακή βουλή ένα τέτοιο ψήφισμα. Και ήταν γενναίοι εκείνοι οι βουλευτές αφού ο επικυρίαρχος, η Αγγλική αρμοστεία δηλαδή, είχε θεσπίσει την ποινή του θανάτου για όσους είχαν το θράσος να πάρουν τέτοιες πρωτοβουλίες.
Οι ένδεκα γενναίοι
Στο σημείο αυτό να αναφέρουμε τα ονόματα όλων εκείνων των γενναίων που αψήφησαν τον θάνατο και πήραν αυτή την πατριωτική πρωτοβουλία, ξεχασμένοι εντελώς σήμερα. Αυτοί ήταν: Γεράσιμος Λιβαδάς, Σταμάτης Πυλαρινός, Ιωάννης Δοράτος, Ιωσήφ Μομφεράτος, Ηλίας Ζερβός, Ναθαναήλ Δομενιγίνης, Γεώργιος Ιακωβάτος, Ανδρέας Καρούσος, Τηλέμαχος Παϊζης, Φραγκλίνος Δομενιγίνης, Γεώργιος Ποφάντης. Οι ένδεκα άξιοι αυτοί βουλευτές μπροστά στον πόθο τους να δουν τα νησιά τους να ενσωματώνονται στην μητέρα πατρίδα την Ελλάδα αδιαφόρησαν εντελώς για τις συνέπειες, που θα είχε αυτή η πρωτοβουλία τους και εισηγήθηκαν στην Επτανησιακή βουλή το ψήφισμα. Τα υπόλοιπα μέλη του σώματος της Επτανησιακής βουλής φάνηκαν αντάξια στον πατριωτισμό των εισηγητών που με άκρατο πατριωτισμό και ευψυχία ενέκριναν το ψήφισμα ομόθυμα.
Η αντίδραση της Αγγλικής Αρμοστείας
Ποια ήταν όμως η αντίδραση της Αγγλικής Αρμοστείας μπροστά σε αυτό το τόλμημα; Φυσικά δεν τόλμησε να προχωρήσει στην εφαρμογή του σκληρού αυτού νόμου. Περιορίστηκε μόνο στο να κλείσει την Επτανησιακή βουλή, και να εκτοπίσει εκείνους τους θαρραλέους και γενναίους άνδρες που είχαν πάρει αυτή την πρωτοβουλία. Όμως τα μέτρα που έλαβε η Αρμοστεία δεν ήταν δυνατόν να καταλαγιάσουν τον πόθο του συνόλου του πληθυσμού των νησιών του Ιονίου να ενσωματωθούν στην μητέρα πατρίδα. Έτσι λοιπόν όσες βουλές διαδέχτηκαν εκείνη, δεν έναν τίποτα άλλο από το να επαναλαμβάνουν με υπομονή και επιμονή το ίδιο αίτημα.
Και οι βουλευτές αφού υπέγραφαν το σχετικό ψήφισμα εγκατέλειπαν το κοινοβούλιο δίχως να δέχονται τα νομοσχέδια που στέλνονταν στη βουλή. Με την ενέργεια τους αυτή η νομοθετική μηχανή είχε σταματήσει να λειτουργεί με επακόλουθο τα συμπτώματα της ακυβερνησίας να είναι ολοφάνερα. Στο μεταξύ όργανα της Ευρωπαϊκής κοινής γνώμης άρχισαν με ζέση να υποστηρίζουν το εθνικό αίτημα των Επτανησίων. Κατάσταση αυτή είχε αρχίσει να δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στο Βρετανικό Ανακτοβούλιο.
Η Ευρωπαϊκή κοινή γνώμη
Τι έπρεπε να γίνει λοιπόν; Μπροστά στην ισχυρή αυτή πίεση της Ευρωπαϊκής κοινής γνώμης, αναγκάστηκε να καταφύγει σε διαλλακτικά μέτρα και έστειλε στα Επτάνησα έναν πολιτικό πρώτου μεγέθους, τον ελληνομαθή Γλάδστωνα. Οι οδηγίες που του είχαν δοθεί ήταν, να προτείνει περισσότερο φιλελεύθερες συνταγματικές μεταρρυθμίσεις. Αλλά μόνο μεταρρυθμίσεις, για κανένα λόγο την Ένωση. Οι προσπάθειες του υπήρξαν μάταιες. Η Επτανησιακή βουλή δεν έκανε τίποτα άλλο από το να απορρίπτει τις εισηγήσεις του την μία μετά την άλλη.
Ο εθνικός μας ποιητής Αριστοτέλης Βαλαωρίτης ένας από τους πλέον μαχητικούς κοινοβουλευτικούς εκπροσώπους των Ιονίων νήσων πάνω στα εθνικά θέματα, βροντοφωνούσε από το βήμα της βουλής κάθε φορά που έπαιρνε τον λόγο: « Δια χειρός ημών νέοι δεσμοί δεν χαλκεύονται. Αν δε αδελφομαχώμεν και αν ενίοτε φονευώμεθα, πάντως, δεν θέλομεν γίνει ποτέ και αυτόχειρες». Τελικά στην Μεγάλη Βρετανία κατάλαβαν ότι ματαιοπονούν. Και όχι μόνο αυτό αλλά η πολιτική της στο επτανησιακό πρόβλημα εμπόδιζε σοβαρά στην Ευρώπη την πολιτική της. Πήρε λοιπόν την απόφαση προ αυτού του γεγονότος να παραιτηθεί από την κυριαρχία της στα Επτάνησα.
Επιτέλους η ενσωμάτωση πραγματοποιείται
Το ζήτημα αυτό τώρα περνούσε σε νέα φάση. Ξεκινούν νέες διαπραγματεύσεις. Τελικά στις 14 Νοεμβρίου του 1863 υπογράφεται στο Λονδίνο η σχετική συνθήκη. Ο Θρασύβουλος Ζαΐμης εκπροσωπώντας τον Βασιλέα της Ελλάδος, αποστέλλεται στα Επτάνησα. Ξημερώνει επιτέλους η χαρμόσυνη ημέρα. 21 Μαΐου του 1864. Μέσα σε παραλήρημα εθνικής χαράς ο εκπρόσωπος της Ελλάδος παραλαμβάνει επίσημα τα Επτάνησα από τον Άγγλο αρμοστή Στόρξ. Η γαλανόλευκη πλέον κυματίζει ελεύθερα στον καθαρό αέρα των Ιονίων.
Οι πληρεξούσιοι των Επτανησίων στη Β’ Εθνοσυνέλευση των Αθηνών δεν αργούν να εκλεγούν. Ανάμεσα τους και ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης. Αμέσως μετά την τελετή της Ορκωμοσίας ανεβαίνει στο βήμα και με φωνή που πάλλεται από συγκίνηση λέγει: «Οι πληρεξούσιοι του Ιονίου λαού παρίστανται σήμερον απέναντι της Ελληνικής Εθνότητος περιβεβλημένοι τον χιτώνα νέου τινός και ιερού βαπτίσματος. Το χρίσμα ετέθη ήδη επί των μετώπων μας. Θεία συναρτήσει, απαρτίζομεν ήδη μέρος της ελευθέρας μερίδος της της Ελληνικής Φυλής…». Όλοι παρακολουθούν και βουρκώνουν από υπερηφάνεια. Ένα ακόμη κομμάτι της Ελλάδος βρίσκεται ξανά στην μητρική αγκαλιά της.
Όμως ακόμη και σήμερα εδώ και δεκάδες χρόνια η μητέρα πατρίδα εξακολουθεί να κλαίει για τα παιδιά της που μένουν ακόμη σε ξένη κατοχή. Καρτερά, υπομονετικά, αναμένει εκείνη την ημέρα που όλα τα παιδιά της θα τα σκεπάσει με τις στοργικές φτερούγες της. Και εξακολουθεί να τραγουδά «Πάλι με χρόνια με καιρούς πάλι δικά μας θάνε…»
Νίκος Παπαγεωργίου
