γράφει ο Σπυρίδων Αλφαντάκης
Δ.Ν., Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω
Τό 1915, η Ελλάς δεν συμμετέσχε τής επιχειρήσεως τών Δαρδανελλίων μετά τών Αγγλίας καί Γαλλίας. Ό πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος επέμενεν ανενδότως ότι έπρεπεν. Ό Ιωάννης Μεταξάς, αναπληρωτής αρχηγός τού Γενικού Επιτελείου, διεφώνει. Τήν 10ην Αυγούστου 1914, είχον εισπλεύσει είς τόν Ελλήσποντον δύο γερμανικά πολεμικά πλοία. Τό καταδρομικόν μάχης «Γκαίμπεν» καί τό ελαφρόν καταδρομικόν «Μπρεσλάου». Ό βρεταννικός μεσογειακός στόλος τά είχε καταδίωξει περιπετειωδώς αλλ’ ατελεσφόρως. Μετά από τόν είσπλου των, οί Γερμανοί εβοήθησαν τούς Τούρκους, ως νέους συμμάχους των, να ενδυναμώσουν τήν οχύρωσιν τών Στενών διά κινητών πυροβολαρχιών, πεδίων ναρκών καί νέων καί ισχυρών προβολέων. Ό Γερμανός στρατάρχης Φον Ντερ Γκόλτς επεθεώρησε τήν χερσόνησον λεπτομερώς. Τά δυτικά παράλια είχον οχυρωθή δι’ αλλεπαλλήλων σειρών χαρακωμάτων με φωλεάς πυροβόλων καλύπτουσας όλους τούς δυνατούς αιγιαλούς αποβάσεως.
Οί Τούρκοι ανέμενον από μακρού τήν επίθεσιν. Η αποβατική επιχείρησις, εκπροθέσμως αναληφθείσα καί απαρασκεύως εκτελεσθείσα, εστοίχισεν είς τούς συμμάχους 130.000 νεκρούς, τραυματίας και αγνοουμένους καί 60.000 ασθενείς. Στερούμενοι μηχανοκινήτων αποβατικών σκαφών, περιορισθέντες είς λέμβους τών πλοίων των ρυμουλκηθείσας υπό ατμακάτων, εξετέθησαν, λόγω τής βραδυτάτης προελάσεώς των προς τήν ακτήν, είς τό φονικόν πύρ τών πολυβόλων τού εχθρού. Κατ’ άρθρον τού Μεταξά είς τήν ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΝ τής 25ης Οκτωβρίου 1934, εστοίχισεν είς τούς Βρεταννούς 5.241 αξιωματικούς, 210.791 στρατιώτας καί τά καλύτερα πλοία τού στόλου των εις τήν Μεσόγειον. Η έκθεσις μάλιστα τής βρεταννικής βασιλικής ανακριτικής επιτροπής επί τής εκστρατείας και τής εκβάσεώς της, ουδενός εφείσθη πολιτικού, ούτε τού Τσώρτσιλ ούτε τού Άσκουιθ ούτε τού Λόϋδ Τζώρτζ. Αν η Ελλάς είχεν εμπλακή καί εκστρατεύσει από κοινού μετά τών μετέπειτα Συμμάχων της κατά τών Δαρδανελλίων, θα είχε καταστραφή. Τό Σώμα Στρατού και ό Στόλος θα είχον δεκατιστή.
Ό Βενιζέλος απεφάσισε να παραιτηθή. Δεν ήθελε να δεχθή ότι, ό,τι ήτο δυνατόν (καί πρώτος ό Μεταξάς είχε προτείνει διά σχεδίου αιφνιδίου επιθέσεως κατά τών Δαρδανελλίων μη εκτελεσθέντος) τόν Απρίλιον 1914, δεν ήτο πλέον δυνατόν τόν Φεβρουάριον καί τόν Μάρτιον 1915 λόγω τής εν τώ μεταξύ οχυρώσεως τής Καλλιπόλεως καί επιστρατεύσεως τής Τουρκίας. Ενέμεινε δε είς τήν πλάνην του τόσον, ως τε διά τού κινήματος τής Θεσσαλονίκης, τόν Σεπτέμβριον 1916, να διχάση καί να διαιρέση τήν Ελλάδα είς δύο κράτη, τό κράτος τής Θεσσαλονίκης καί τό κράτος τών Αθηνών, καθ’ ού ακολούθως επετέθη επί σκοπώ εξαναγκασμού τού Ελληνικού Στρατού να παραδώση είς ξένους στρατούς τά όπλα του, με αποτέλεσμα τόν αποκλεισμόν τών ετών 1916, 1917, τήν πείναν καί τήν δυστυχίαν τών Ελλήνων, τήν εκδίωξιν, παρά τό Σύνταγμα, τού Βασιλέως τόν Ιούνιον 1917, τήν ανατροπήν τής Συνταγματικής Διαδοχής, τάς διώξεις, τούς εκτοπισμούς και τήν εξορίαν πάντων τών αντιβενιζελικών πολιτικών και στρατιωτικών, αλλά και τήν καταψήφισιν καί πτώσιν τού ιδίου τόν Νοέμβριον 1920.
Πριν πέση, συνυπέγραψεν, διά τής Συνθήκης τών Σεβρών, όταν όλοι οί άλλοι απεστρατεύοντο, πόλεμον. Εζήτησε καί έλαβε παρά τών Συμμάχων τήν άδεια να τόν διεξαγάγη μόνος. Άνευ συμμάχων. Άνευ χρημάτων. Τά οποία η Ελλάς εξησφάλισεν αργότερον διά τού αναγκαστικού δανείου Πρωτοπαπαδάκη. Από τής Λωζάννης, δεν ήκουσε τόν συριγμόν τών σφαιρών εναντίον τού Δημητρίου Γούναρη, τού μεγάλου αδικηθέντος τής Ιστορίας, τών υπολοίπων πέντε αντιβενιζελικών ηγετών καί τού προτελευταίου αρχιστρατήγου τής Μικρασιατικής Εκστρατείας. Αλλά προ τού ιδίου αυτού θανάτου καί από τού βήματος τής Βουλής ωμολόγησεν. «Παρακαλώ επιτρέψατέ μου να ομολογήσω. Εγώ εδίχασα τόν Ελληνικόν Λαόν, όχι ο Κωνσταντίνος» (Μάρτιος 1929). «Εγώ υπήρξα ο αίτιος διότι εδιχάσθη ο Ελληνικός Λαός κατά τόν μέγαν πόλεμον. Εγώ, καλώς ή κακώς, είμαι εκείνος που επροκάλεσε τόν διχασμόν αυτόν» (Δεκέμβριος 1929). Από τών Παρισίων δε, μετά από τήν αποτυχία καί τού κινήματος τής 1ης Μαρτίου 1935, ανεφώνησε «Ζήτω ό Βασιλεύς». Ό εθνομάρτυς Γεώργιος Β’.
