Ενώ οι Ρώσοι μας… καρφώνουν με τον πόλεμο στην Ουκρανία, οι Αμερικανοί συμμαχοι τους προσπαθούν να βγάλουν την Ευρώπη από όλα τα σενάρια, ξεκινώντας από την Αφρική.
Συχνά στην Ευρώπη, όταν γίνεται αναφορά για την Αφρική, η αφρικανική ήπειρος νοείται ως ένα ενιαίο μπλοκ που μοιράζεται το ίδιο δυναμικό και τα ίδια κρίσιμα ζητήματα. Στην πραγματικότητα υπάρχουν περισσότερες από μία Αφρικές.
Υπάρχει, για παράδειγμα μια ζώνη του Αφρικανικού Ατλαντικού που σήμερα διεκδικεί τον δικό της χώρο και τις δικές της ιδιαιτερότητες. Μια περιοχή που αποτελείται από 23 χώρες που βρίσκονται σε δύο ημισφαίρια και ενώνονται από χιλιάδες χιλιόμετρα ακτογραμμής. Το 2009 στο Rabat , τέθηκε ο πρώτος λίθος ενός μακροχρόνιου και δύσκολου έργου ένταξης και συνεργασίας. Αυτλες τις μέρες και πάλι στη μαροκινή πρωτεύουσα πραγματοποιήθηκε η πρώτη υπουργική συνάντηση των κρατών του Αφρικανικού Ατλαντικού. Μια τοποθεσία που δεν είναι τυχαία: ήταν το Μαρόκο που ώθησε ως υποστηρικτής μιας διαδρομής που σε σύντομο χρονικό διάστημα, θα μπορούσε να οδηγήσει στη σύλληψη της λωρίδας που πηγαίνει από το ακρωτήριο Spartel στο ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας ως μια ενιαία μεγάλη μακροπεριοχή.
Η διακήρυξη του Ραμπάτ
Στην πρωτεύουσα του Μαρόκου το μήνυμα φαίνεται πως πέρασε. Μάλιστα, ήταν παρόντες 21 υπουργοί Εξωτερικών από ισάριθμες χώρες, από τους 23 που αποτελούν την περιοχή του Ατλαντικού της Αφρικής. Μεταξύ αυτών ήταν εκπρόσωποι όχι μόνο του Μαρόκου αλλά και πολλών μεγάλων αφρικανικών κρατών που συνορεύουν με τον Ατλαντικό. Η Νιγηρία, η Γκάνα, η Νοτιοαφρικανική Δημοκρατία, η Σενεγάλη, η Αγκόλα είναι μερικά παραδείγματα. Στο τέλος της συνεδρίασης στις 8 Ιουνίου, οι 21 εκπρόσωποι υπέγραψαν ένα έγγραφο που παρουσιάζεται ως η “δήλωση του Ραμπάτ”. Περιλαμβάνει 17 σημεία που δεσμεύουν, από εδώ και πέρα, τις αφροατλαντικές χώρες να αναπτύξουν περαιτέρω τις σχέσεις τους και να συνεργαστούν σύμφωνα με τις αρχές της πρώτης δήλωσης του Ραμπάτ, αυτή του 2009. Διάφορα θέματα στα οποία έχουν εντοπιστεί κοινές πλατφόρμες: ενεργειακοί πόροι , γαλάζια οικονομία, ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών, αλλά και ασφάλεια και συνεργασία κατά της τρομοκρατίας και του εγκλήματος. Όλοι οι υπουργοί που ήταν παρόντες στο Μαρόκο συναντήθηκαν τον Σεπτέμβριο στη Νέα Υόρκη, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών.
Τις τιμές ως οικοδεσπότης έκανε ο υπουργός Εξωτερικών του Μαρόκου Nasser Bourita. «Η Ατλαντική Αφρική – αναφέρει οι δηλώσεις που μεταδίδονται από τα κανάλια του Υπουργείου Εξωτερικών του Ραμπάτ – έχει σχεδόν τα πάντα για να είναι μια περιοχή ειρήνης, σταθερότητας και κοινής ευημερίας». «Η διαδικασία που γεννήθηκε στο Ραμπάτ το 2009 ξαναγεννιέται σήμερα με ένα νέο φως – συνέχισε ο Bourita – αλλά με τον ίδιο ορίζοντα που μοιραζόμαστε, από το ακρωτήριο Spartel μέχρι το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας. Οι θαλάσσιοι χώροι μας φιλοξενούν τεράστιους βιολογικούς πόρους και όχι μόνο, έχουμε επίσης πρωτόγνωρες προκλήσεις ασφαλείας με την αύξηση του οργανωμένου εγκλήματος, της πειρατείας και της τρομοκρατίας».
Η μαροκινή κυβέρνηση βλέπει στην αφρο-ατλαντική περιοχή τη δυνατότητα να αξιοποιήσει στο έπακρο όλους τους πόρους και να δημιουργήσει μια πραγματική «αφρικανική πλατφόρμα», στην υπηρεσία ολόκληρης της ηπείρου. «Οι χώρες της Ατλαντικής Αφρικής λαμβάνουν μόνο το 4 τοις εκατό των ροών άμεσων ξένων επενδύσεων ( προς την περιοχή του Ατλαντικού – υπογράμμισε ο Bourita – έναντι 74 τοις εκατό των χωρών στα βόρεια της ακτής, παρά το αυξανόμενο οικονομικό δυναμικό της περιοχής . Καταδικάζουμε τους εαυτούς μας να μην εκμεταλλευτούμε τις δυνατότητες του χώρου μας εάν δεν κινητοποιήσουμε τις δυνατότητές του για συνεργασία. Γιατί δεν αρκεί να έχουμε κοινό τον Ατλαντικό. Πρόκειται επίσης για το να μοιραζόμαστε μια προοπτική, ένα όραμα και τις όποιες ενέργειες».
Οι πόροι της αφροατλαντικής περιοχής
Ορισμένες από τις κύριες χώρες παραγωγής πετρελαίου της Αφρικής έχουν θέα στον Ατλαντικό. Η Νιγηρία και η Αγκόλα στην πρώτη θέση, καθώς και η Γκαμπόν και η Ισημερινή Γουινέα. Επιπλέον, μερικές από τις μεγαλύτερες και πιο σημαντικές μητροπόλεις της ηπείρου είναι συγκεντρωμένες κατά μήκος της ακτής του Ατλαντικού. Ο τουρισμός και η εκμετάλλευση των θαλάσσιων πόρων θα μπορούσαν να είναι άλλα σημεία υπέρ της μεγαλύτερης συνεργασίας στην περιοχή.
Κοινοί πόροι, αλλά και κοινά προβλήματα: πειρατεία και εξάπλωση της τρομοκρατίας σε όλους. Σε κάθε περίπτωση, η Ατλαντική Αφρική φαίνεται να έχει όλα τα διαπιστευτήρια για να γίνει μια μακροοικονομική περιοχή, μια μεγάλη πλατφόρμα ικανή να περιλαμβάνει πολύ διαφορετικές χώρες, αλλά που μοιράζονται έναν κοινό χώρο μεταξύ των πιο υποσχόμενων διεθνώς όσον αφορά τις μελλοντικές επενδύσεις. «Είναι απλώς η μισή Αφρική που δεν υπόκειται σε καμία διάρθρωση», δήλωσε διπλωματική πηγή στη LaPresse.
Είναι ένα σημαντικό κομμάτι, τόσο σε εδαφικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο της ηπείρου που μέχρι τώρα δεν είχε σκεφτεί ποτέ σοβαρά την ιδέα της ένωσης. Και κατά συνέπεια, να αναπτυχθούν κοινά έργα. Δικτύωση ενός συστήματος υποδομών, όπως λιμάνια, αυτοκινητόδρομοι και αγωγοί φυσικού αερίου, καθιστώντας την Ατλαντική Αφρική πιο αλληλοεξαρτώμενη αλλά ταυτόχρονα και πιο αυτόνομη από άλλες περιοχές και ανταγωνιστική από οικονομική και πολιτική άποψη.
Το έργο που γεννήθηκε στο Ραμπάτ βρίσκεται σε εμβρυακό στάδιο, αλλά οι προϋποθέσεις για επιτυχία είναι όλες εκεί. Η συγκέντρωση 21 αφρικανικών κυβερνήσεων στο Μαρόκο που αντιπροσωπεύουν χώρες διαφορετικών γλωσσών, θρησκειών και πολιτισμών ήταν ήδη ένα σημαντικό, σχεδόν άνευ προηγουμένου βήμα. Επιτυχία και για τη διπλωματία του μαροκινού βασιλείου. Το Ραμπάτ με τη συνάντηση που διοργανώθηκε τις τελευταίες ημέρες έδειξε ότι μπορεί να φιλοδοξεί να διαδραματίσει ζωτικό ρόλο στις αφρικανικές σχέσεις και μπορεί να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο στην αφρικανική πολιτική και όχι μόνο.
Όλα αυτά έχουν σχεδιαστεί με προσοχή και έχουν περάσει και από ψηφίσματα στις διάφορες Επιτροπές της ΕΕ, με τις οδηγίες των ΗΠΑ. Ξέραμε και ξέρουμε πάντα ποιος θέλει την διάλυση της Ευρώπης μας.
Κωνσταντίνος Μποβιάτσος
