Σαν σήμερα στις 5 Ιουνίου 1825 δολοφονείται, δυστυχώς από χέρια συμπολεμιστών του, ένας εκ των μεγαλύτερων ηρώων της εθνεγερσίας του 1821, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος.
Η γέννηση του και τα πρώτα χρόνια
Ήταν γιος του ξακουστού αρματολού της Ρούμελης Αντρέα Βερούση, του γνωστού Καπετάν Αντρούτσου που ήταν φόβος και τρόμος για τους Τούρκους και της Ακριβής Τσαρλαμπά, κόρης προεστού της Πρέβεζας, στην Ιθάκη το 1788. Στην Ιθάκη βρέθηκε η οικογένειά του για να γλυτώσει από το μένος των Τούρκων λόγω του ότι ο πατέρας τάχθηκε στο πλευρό του θρυλικού Λάμπρου Κατσώνη. Η βάφτισή του έγινε το 1792 και νονό του ήταν η γυναίκα του Κατσώνη, Μαρουδιά, η οποία είχε ζητήσει και αυτή καταφύγιο στην Ιθάκη, πήρε το όνομα Οδυσσέας προς τιμήν του ομηρικού ήρωα και βασιλιά του νησιού, Γι’ αυτόν όμως πατρίδα του ήταν οι Λιβανάτες της Λοκρίδας.
Ο Αλή Πασάς όταν πληροφορήθηκε ότι ο Καπετάν Ανδρούτσος με τον οποίον ήταν αδελφοποιητοί πέθανε (αποκεφαλίστηκε το 1797 από τους Τούρκους) και άφησε πίσω του γιο τον έψαξε και τον πήρε κοντά του στην «αυλή» του η οποία αποτέλεσε μεγάλο σχολείο στρατιωτικής εκπαίδευσης για πολλούς και γνωστούς αγωνιστές του 21. Εκεί έμαθε τα πρώτα του γράμματα καθώς και ιταλικά.
Η στρατιωτική του δράση
Το 1816 ο Αλή Πασάς τον διορίζει αρματολό της; Λειβαδιάς αφού πρώτα τον πάντρεψε με την Ελένη Καρέλη, την θέση του πήρε τον Οκτώβριο του 1820 ο Αθανάσιος Διάκος γιατί ο Οδυσσέας έφυγε λόγω της διαμάχης του με τους προύχοντες της περιοχής. Ήδη από το 1820 έχει μυηθεί στην «Φιλική Εταιρεία».
Όταν ξέσπασε η επανάσταση ξεσήκωσε την ανατολική Ρούμελη και με 100 περίπου άντρες στις 8 Μαΐου 1821 κλεισμένος στο χάνι της Γραβιάς καταγάγει μεγάλη νίκη εναντίον των Τούρκων. Η νίκη του αυτή έσωσε την επανάσταση στα πρώτα της βήματα γιατί ο Ομέρ Βρυώνης με 8.000 άντρες κατέβαινε στην Πελοπόννησο για να χτυπήσει τους Έλληνες. Μετά από αυτό έγινε Στρατιωτικός Αρχηγός της Ρούμελης.
Το 1822 διορίζεται διοικητής του κάστρου της Ακρόπολης με φρούραρχο τον Γιάννη Γκούρα, έκανε πολλά οχυρωματικά έργα και εξασφάλισε την ύδρευσή της με πόσιμο νερό.
Αφορισμός, επικήρυξη και προσωρινή δικαίωση
Οι ορδές των Τούρκων που πλημμύρισαν εκ νέου την Ρούμελη τον ανάγκασαν, επειδή δεν είχε στην διάθεσή του τον απαραίτητο αριθμό αντρών, να έρθει στα «καπάκια» (προφορικές συμφωνίες) με τους Τούρκους ώστε να κερδίσει χρόνο. Η πράξη του παρεξηγήθηκε από τους κοτζαμπάσηδες και ιδιαίτερα τον Ιωάννη Κωλέττη που δεν τον συμπαθούσαν λόγω της μεγάλης αγάπης που είχε γι’ αυτόν ο απλός λαός. Χολωμένος από την στάση τους παραιτείται και η κυβέρνηση στέλνει τους Παλάσκα και Νούτσο να τον αντικαταστήσουν. Αυτός νομίζοντας ότι έχουν εντολή να τον σκοτώσουν βάζει τους άντρες του και τους σκοτώνουν. Τότε ο υπουργός Εκκλησιαστικών και επίσκοπος Ανδρούσης Ιωσήφ τον αφορίζει και ο Κωλέττης τον επικηρύσσει για 5.000 γρόσια. Ο νέος κίνδυνος όμως που άκουγε στο όνομα Δράμαλης ανάγκασε την κυβέρνηση να ανακαλέσει την επικήρυξη. Ο Ανδρούτσος κατάφερε να ανακόψει τις εφοδιοπομπές και τις ενισχύσεις των Τούρκων οι οποίοι υπέστησαν καταστροφική ήττα στα Δερβενάκια από τον Κολοκοτρώνη. Τον Νοέμβριο του 1822 στο Δαδί παραλίγο να αιχμαλωτιστεί από τον Κιοσέ Μεχμέτ και τον Ιούλιο του 1823 σταματά τον Γιουσούφ Πασά Περκόφτσαλη ο οποίος είχε εκστρατεύσει στην Βοιωτία.
Παραγκωνισμός, προδοσία και δολοφονία του
Βιώνοντας τον παραγκωνισμό και την εχθρότητα από τους αντιπάλους του αναγκάζεται να φύγει με τους άντρες του στην Βοιωτία, η κυβέρνηση θεωρώντας την πράξη του προδοτική στέλνει εναντίον του τον παλιό του φίλο, που τώρα είναι εχθρός του, τον Γιάννη Γκούρα με ισχυρό στράτευμα. Ο Ανδρούτσος μη θέλοντας να χύσει αδελφικό αίμα μετά από κάποιες μικροσυμπλοκές στις 7 Απριλίου του 1825 παραδόθηκε στον Γκούρα που του υποσχέθηκε ότι θα περάσει από δίκη στην Πελοπόννησο, δεν κράτησε όμως την υπόσχεσή του και τον φυλάκισε στο κάστρο της Ακρόπολης. Η κακομεταχείριση του Ανδρούτσου έγινε η αιτία να ξεσηκωθούν πολλοί αγωνιστές με πρώτον από όλους τον Καραϊσκάκη υπέρ του Οδυσσέα και ο Γκούρας έβαλε τους ανθρώπους του να δολοφονήσουν τον Ανδρούτσο στις 5 Ιουνίου του 1825. Για να καλύψουν το έγκλημά τους έριξαν το σώμα του από την Ακρόπολη και διέδωσαν ότι σκοτώθηκε προσπαθώντας να δραπετεύσει. Τον έθαψαν προσωρινά στον Ναό της Σωτήρας στο Ριζόκαστρο. Η αλήθεια δεν άργησε όμως να γίνει γνωστή και η μνήμη του Ανδρούτσου αποκαταστάθηκε και πέρασε στο Πάνθεον των κορυφαίων ηρώων της επανάστασης.
Γιάννης Δράκος
πηγή: λάβαρο 21
