Το ειδικό δικαστήριο που σκοπεύουν να συστήσουν τα δυτικά κράτη για τη δίωξη του εγκλήματος της επίθεσης κατά της Ουκρανίας δεν θα δικάσει ερήμην τον Βλαντιμίρ Πούτιν όσο παραμένει πρόεδρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας, δήλωσαν πηγές στο Euronews.
Η ίδια διάταξη θα ισχύσει και για τον Ρώσο πρωθυπουργό, Μιχαήλ Μισούστιν, και τον Ρώσο υπουργό Εξωτερικών, Σεργκέϊ Λαβρόφ, σύμφωνα με δύο Ευρωπαίους αξιωματούχους με γνώση της διαδικασίας που μίλησαν στο Euronews. Η δίωξη αυτών των υψηλόβαθμων αξιωματούχων θα επιτραπεί μόνο εάν οι κατηγορούμενοι είναι φυσικά παρόντες στην αίθουσα – πράγμα απίθανο, δεδομένου ότι η Ρωσία δεν αναγνωρίζει την εισβολή στην Ουκρανία ως εγκληματική και αντιτίθεται σθεναρά στη συνεργασία με τη Δύση.
Εναλλακτικά, μια δίκη ερήμην θα μπορούσε να διεξαχθεί μετά την αποχώρηση του Πούτιν από την εξουσία. Οι όροι καθορίζονται στο σχέδιο συμφωνίας που θα παρέχει τη νομική βάση για τη σύσταση του ειδικού δικαστηρίου στο πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης, ενός οργανισμού για τα ανθρώπινα δικαιώματα που εδρεύει στο Στρασβούργο. Ο οργανισμός δεν αποτελεί μέρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά το μπλοκ εμπλέκεται στενά στη διαδικασία.
Οι τεχνικές εργασίες ολοκληρώθηκαν στα τέλη Μαρτίου κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης της λεγόμενης “Ομάδας Πυρήνων” στο Στρασβούργο, η οποία παρήγαγε τρία ξεχωριστά σχέδια εγγράφων: μια διμερή συμφωνία μεταξύ της Ουκρανίας και του Συμβουλίου της Ευρώπης, το καταστατικό του ειδικού δικαστηρίου και τη συμφωνία που περιγράφει λεπτομερώς τη διαχείριση του ειδικού δικαστηρίου.
Η υπογραφή έχει προγραμματιστεί να πραγματοποιηθεί στο Κίεβο στις 9 Μαΐου, που συμπίπτει με την Ημέρα της Ευρώπης, αν και το ακριβές χρονοδιάγραμμα θα εξαρτηθεί από την πολιτική έγκριση. Οι περιορισμοί σχετικά με τη δίκη ερήμην θεωρούνται ως “συμβιβασμός” μεταξύ των χωρών, ανέφερε αξιωματούχος της ΕΕ. Έπειτα από μήνες διαβουλεύσεων, η διάταξη είναι πλέον “τελειωμένη συμφωνία”, χωρίς σχεδόν καμία πιθανότητα να τροποποιηθεί πριν από την παρουσίαση. “Στο τέλος της ημέρας, πρόκειται για πολιτική και διαπραγμάτευση”, δήλωσε ο αξιωματούχος.
Μόλις το Κίεβο υπογράψει τη συμφωνία, το κείμενο θα τεθεί σε ψηφοφορία στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης, η οποία συγκεντρώνει εκπροσώπους των 46 κρατών που είναι συμβαλλόμενα μέρη του οργανισμού. Η Ρωσία αποβλήθηκε λίγο μετά την έναρξη του πολέμου.
Για την επικύρωση της συμφωνίας θα απαιτηθεί πλειοψηφία δύο τρίτων, η οποία είναι σχεδόν εγγυημένη χάρη στην ευρεία υποστήριξη της πρωτοβουλίας από τα κράτη – μέλη. Ορισμένες χώρες που έχουν υποστηρίξει ρωσόφιλες θέσεις, όπως η Ουγγαρία και η Σερβία, ενδέχεται να απέχουν ή να ψηφίσουν κατά, αν και δεν θα ισχύσει ατομικό βέτο. Δημοκρατικά έθνη εκτός της ηπείρου, όπως ο Καναδάς, η Αυστραλία, η Νέα Ζηλανδία και η Ιαπωνία, αναμένεται να συμμετάσχουν στην πρωτοβουλία, διευρύνοντας τη νομιμοποίησή της.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες έχουν αρχίσει μια προσέγγιση με τη Ρωσία, είναι απίθανο να συμμετάσχουν. Υπό την κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν, η χώρα είχε υποστηρίξει την αναζήτηση δικαιοσύνης στην Ουκρανία, αλλά, μετά την ορκωμοσία του Ντόναλντ Τραμπ, ο προσανατολισμός άλλαξε. Οι ΗΠΑ δεν συμμετείχαν στη συνεδρίαση της Ομάδας Πυρήνων στα τέλη Μαρτίου. Δεν είναι σαφές πώς η πίεση του Τραμπ για μια ειρηνευτική συμφωνία θα μπορούσε να επηρεάσει τις δικαστικές διαδικασίες. “Πάνω από 38 κράτη έχουν εκφράσει πολιτική υποστήριξη για τη σύσταση του δικαστηρίου, καθώς και η Ευρωπαϊκή Ένωση”, δήλωσε στο Euronews εκπρόσωπος του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Μόλις επικυρωθούν οι συμφωνίες, το δικαστήριο αναμένεται να εδρεύει στη Χάγη, ανέφεραν οι αξιωματούχοι, μια πόλη με μακρά παράδοση στο διεθνές δίκαιο που ήδη φιλοξενεί το Διεθνές Δικαστήριο (ΔΔΔ) και το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ).
Το ΔΠΔ έχει εκδώσει ξεχωριστά ένταλμα σύλληψης κατά του Πούτιν και ενός από τους αναπληρωτές του για την παράνομη μεταφορά παιδιών από την Ουκρανία στη Ρωσία.
