Ο Άγιος Τύχωνας επίσκοπος της Αμαθούντας, έζησε τα τέλη του 4ου –αρχές του 5ου αι. Η προφορική παράδοση για τη ζωή του καταγράφηκε από τον συντοπίτη του Ιωάννη τον Ελεήμονα κατά το 2ο ήμισυ του 6ου αι. – αρχές του 7ου αι.
Γιος ψωμά, είναι ο προστάτης της Αμαθούντας και των αμπελοκαλλιεργητών στην Κύπρο, γιατί λέγεται ότι έφερε στη ζωή ένα ξερό φύλλο αμπελιού. Τιμάται στις 16 Ιουνίου.
Ήταν επίσκοπος ανάμεσα στα τελευταία στοιχεία παγανιστικού πολιτισμού στο νησί και εναντιώθηκε στη λατρεία της Αφροδίτης. Σε μια γιορτή της Αφροδίτης, πομπή ανδρών και γυναικών χόρευαν και τραγουδούσαν πίσω από το άγαλμα της θεάς. Όταν πέρασαν έξω από τον χριστιανικό ναό, ο Άγιος Τύχωνας τους σταμάτησε και λαός έσπασε το είδωλο της θεάς. Μια φορά ο Άγιος Τύχωνας μπήκε σε αρχαιοελληνικό ναό κρατώντας ένα φραγγέλιο και έδιωξε από εκεί την ιέρεια της Αρτέμιδος την Άνθουσα . Ωστόσο άλλοι συγγραφείς αποδίδουν την αναφορά στη θεά Αφροδίτη και όχι στη θεά Άρτεμη . Ίσως πρόκειται για λάθος του κειμένου (αυτού που αναφέρεται ο Usener το 1907, σε χειρόγραφο του 11ου αι.). Είναι γνωστό ότι στην Αμαθούντα λατρευόταν η Αμαθούσια Αφροδίτη(Αριάδνη). Σε αυτό το σημείο, υπάρχει μια σχέση συνάφειας με το λάθος , η θεϊκή καταγωγή της ασθένειας και θεραπείας στον παγανισμό, αποδιδόταν στη θεά Άρτεμη. Αργότερα και στον Άγιο Τύχωνα. Επίσης στην Αμαθούντα λάτρευαν τον Ηρακλή, με τη μορφή του Τυρίου θεού Μελκάρθ. O Άγιος Τύχωνας θεωρείται πως εν ζωή, θεράπευσε πολλούς δαιμονισμένους. Ο Παπασταύρος αναφέρει πως τα θαύματα συνεχίστηκαν την μέρα της κηδείας του και αργότερα. Η εκκλησία στην οποία βρίσκονται και τα λείψανα του εξακολουθεί να είναι ιατρείον ποικίλων νοσημάτων.
Ο Ιωάννης ο Ελεήμονας στη βιογραφία του Άγιου Τύχωνα, αναφέρει την θεραπεία ενός κωφού και άλαλου παιδιού, μετά τον θάνατο του Αγίου. Το παιδί περιγράφεται με συμπτώματα επιληψίας ,ενώ συσχετίζεται στο ίδιο το κείμενο , με την αναφορά του ευαγγελίου στο (επιληπτικό) δαιμονιζόμενο παιδί. Η περιγραφή της επιληπτικής κρίσης είναι αρκετά λεπτομερής. […]το παμπόνηρο δαιμόνιο προκάλεσε στο άρρωστο παιδί σπασμούς και το έρριψε […] δημιουργώντας σ’ αυτό τριγμούς των οδόντων, υποχρεώνοντας το να βγάζει από το στόμα του αφρούς , να συστρέφει τα μάτια του , να στρεβλώνει τα χείλη του πολύ φοβερά και ανάλογα να λυγίζει όλα τα μέλη του σώματός του . Παρά το ότι κατηγοριοποιείται ως μια από τις τρεις ασθένειες του παιδιού (νοσήματι) , περιγράφεται περιφραστικά ότι το παιδί είχε γίνει κατοικία πονηρού δαίμονα από τον οποίο είχε και τη γλώσσα δεμένη να μη λαλή και τα αυτιά κουφά να μην ακούει. Επίσης αναφέρεται στο κείμενο ότι ο Χριστός μπορούσε να τους ελευθερώσει από τον δαίμονα που τους ταλαιπωρούσε . Οι γονείς πήραν το παιδί στα θαυματουργά λείψανα του Αγίου και παρακαλούσαν για την θεραπεία του. Έμειναν αρκετό καιρό στο ναό και πίστευαν ότι αυτοί ευθύνονταν, με τις πολλές τους αμαρτίες ,για την παραμονή της ασθένειας στο παιδί τους , όπως αναφέρει ο πατέρας . Παρουσιάζεται επίσης το ίδιο το δαιμόνιο να μιλάει μέσα από το άλαλο παιδί: […] με καταδιώκει με μαστίγιο ,μου στερεί με βία την κατοικία μου και με εξορίζει από αυτή την εστία μου. Τέλος αναφέρεται ότι μόλις έφυγε το δαιμόνιο ,το παιδί έγινε καλά , δυνάμωσε στο σώμα , στη ψυχή και στο νου.
Στην Αμαθούντα υπάρχουν ακόμα τα ερείπια της εκκλησίας αφιερωμένης στον Άγιο Τύχωνα. Λέγεται, σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, ότι ένας σατανικός επίσκοπος την κατέστρεψε και ότι ο Άγιος τιμώρησε τον επίσκοπο με την ασθένεια της επιληψίας. Έτσι μέχρι σήμερα όσοι πάσχουν με επιληψία επισκέπτονται τα ερείπια του ναού, τα οποία όπως πιστεύουν έχουν θεραπευτικές ικανότητες. Φαίνεται από την αφήγηση αυτή, η αντίληψη πως μια αιτία της επιληψίας είναι η αμαρτία (η πράξη του επισκόπου) αλλά και η πίστη σε θεούς/αγίους- θεραπευτές όπως και στην περίπτωση της θεάς Άρτεμης και τιμωρούς Αγίους /θεούς όπως η Ήρα.
