γράφει ο Απόλλων Γ. Λεονταρίτης
Οι ΗΠΑ μετέτρεψαν τη στρατηγική βάση Σούδα στην Κρήτη σε ένα «ισχυρό οχυρό άμυνας” αναφέρει τουρκική εφημερίδα.
Με τη βάση της Σούδας και την παρουσία των αμερικανικών δυνάμεων καταπιάνονται για μια ακόμη φορά τα ΜΜΕ στην Τουρκία τα οποία με αφορμή τα πρόσφατα μέτρα προστασίας που ελήφθησαν με αφορμή τον πόλεμο μεταξύ Ισραήλ και Ιράν βρίσκουν την ευκαιρία να δημιουργήσουν ανύπαρκτο ζήτημα, αναδεικνύοντας παράλληλα το «φοβο» της Ελλάδας για τα drone που έχουν στα διάθεση του οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις. Την ίδια στιγμή ο Πρόεδρος της Τουρκίας αφού επιχειρεί με «αφηγήματα» να διασκεδάσει τις ανησυχίες της Αθήνας για τη διείσδυση της Άγκυρας στους εξοπλισμούς της ΕΕ, έχει επαναφέρει σταδιακά το καθεστώς παραβιάσεων ενώ από το Νότο η Ελλάδα αντιμετωπίζει μια κανονική εισβολή λαθρομεταναστών με το Πολεμικό Ναυτικό να προσπαθεί να περιφρουρήσει τα θαλάσσια σύνορα μας χωρίς όμως ξεκάθαρους κανόνες και ρόλο..
Η Σούδα έρχεται και πάλι στο επίκεντρο ενδιαφέροντος με την τουρκική εφημερίδα Sözcü να ασχολείται με την παρουσία αμερικανικών δυνάμεων που «μετατρέπει την περιοχή σε ένα «ισχυρό οχυρό άμυνας από ξηρά, αέρα και θάλασσα”. Όπως συνεχίζει το δημοσίευμα της Sözcü: “Στην περιοχή έχουν αναπτυχθεί προηγμένα στρατιωτικά μέσα, όπως πυραύλοι αεράμυνας τύπου Patriot, το σύστημα M-LIDS που χρησιμοποιείται κατά των μη επανδρωμένων αεροσκαφών, το σύστημα αεράμυνας AN/TWQ-1 Avenger και φρεγάτες της κλάσης Arleigh Burke. Επιπλέον, στη βάση έχουν τοποθετηθεί υποβρύχια, μικρά πολεμικά πλοία και αεροσκάφη C-17 και C-130 με δυνατότητα ανεφοδιασμού καυσίμων”. Επί της ουσίας δηλαδή τίποτα καινούργιο δεν παρουσιάζεται αυτή τη φορά, εκτός από μια διαχρονική τάση «συντήρησης» του κλίματος ανησυχίας για την στάθμευση αμερικανικών δυνάμεων επί ελληνικού εδάφους. Μια κατάσταση η οποία ενισχύθηκε στο πλαίσιο της αμυντικής συνεργασίας μεταξύ Ελλάδος και ΗΠΑ την οποία η Άγκυρα δεν είδε ποτέ με καλό μάτι καθώς την αναγκάζουν να περιορίσει τις επιθετικές της φιλοδοξίες.. Σε κάθε περίπτωση ο ισχυρός αμυντικός δεσμός Αθήνας Ουάσιγκτον μειώνει το «αφήγημα» της Τουρκίας για μια «δύναμη ασφάλειας» η οποία φιλοδοξεί να αναλάβει ρόλο κυρίαρχου ρυθμιστικού παράγοντα στην ευρύτερη περιοχή της Ν.Α Μεσογείου.
Ο “φόβος των drones”
Τα δημοσιεύματα των τουρκικών εφημερίδων αν και δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να λαμβάνονται ως αξιόπιστα εν τούτοις αποτελούν ενδεικτικά σημεία αναφοράς για τις τουρκικές διεκδικήσεις, οι οποίες συχνά περιλαμβάνουν και «κατευθυνόμενες» προσπάθειες για δημιουργία κλίματος. Σε αυτό το πλαίσιο η «δραματοποιημένη» ομολογουμένως προσπάθεια της εφημερίδας Sözcü να παρουσιάσει κλίμα «φόβου» στην Ελλάδα για τις δυνατότητες των τουρκικών drone είναι τουλάχιστον ενδιαφέρουσα καθώς επιχειρείται σύνδεση και με τη βάση της Σούδας. Αναφέρονται λοιπόν επί λέξει τα εξής: « “Αυτή η στρατιωτική δύναμη σχεδιάστηκε έτσι ώστε να μπορεί να ενισχυθεί ή να αποσυρθεί εντός 72 ωρών, αν χρειαστεί. Ιδιαίτερα το γεγονός ότι η Ελλάδα θεωρεί το πρόγραμμα μη επανδρωμένων αεροσκαφών της Τουρκίας ως σημαντική απειλή, συνέβαλε στην εγκατάσταση τέτοιων αμυντικών συστημάτων στην Κρήτη. Οι ανώτεροι Αμερικανοί διοικητές που επισκέφθηκαν τη βάση κατέδειξαν την αποφασιστικότητα των ΗΠΑ να ενισχύσουν την αμυντική τους ικανότητα στην περιοχή”. Και το δημοσίευμα καταλήγει με τη σημείωση τι η Σούδα, διαδραματίζει επίσης σημαντικό ρόλο στην προστασία από τις απειλές βαλλιστικών πυραύλων κατά του Ισραήλ με τα αμερικανικά πολεμικά πλοία και τα αμυντικά συστήματα που έχουν αναπτυχθεί στην περιοχή να έχουν καταστεί το επίκεντρο των αυξανόμενων γεωπολιτικών εντάσεων στην Ανατολική Μεσόγειο.
Πράγματι λοιπόντους τελευταίους μήνες, ναυτικές και αεροπορικές δυνάμεις των ΗΠΑ αναπτύχθηκαν στην Ανατολική Μεσόγειο για να ενισχύσουν την άμυνα του Ισραήλ απέναντι σε επιθέσεις με βαλλιστικούς πυραύλους που εκτοξεύθηκαν από το Ιράν. Ο Κόλπος της Σούδας, που συχνά αποκαλείται από το προσωπικό των ΗΠΑ ως «ο καλύτερος στη Μεσόγειο», διαδραμάτισε κεντρικό ρόλο στην επιχείρηση, λειτουργώντας ως κόμβος εφοδιαστικής και επιχειρησιακής υποστήριξης για πολεμικά πλοία και αεροσκάφη. Εκτός από την ανάπτυξη αντιαεροπορικών και αντι-drone συστημάτων στη Σούδα – πολλά από τα οποία μεταφέρθηκαν από το Fort Bragg της Βόρειας Καρολίνας με μεταγωγικά αεροσκάφη C-17 και C-130 – οι ΗΠΑ έλαβαν υποστήριξη από τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης συστοιχιών πυραύλων Patriot από την Πολεμική Αεροπορία. Αυτό φυσικά αφορούσε την ανάληψη δράσης από την μεριά του ελληνικού Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, προκειμένου σε μια κρίσιμη περίδο να προστατευτεί μια «ευαίσθητη» εγκατάσταση όπου φιλοξενούνται συμμαχικές εγκαταστάσεις και προσωπικό από τυχόν πυραυλική απειλή από το καθεστώς της Τεχεράνης. Καμία σχέση δηλαδή με τα θεωρήματα των τουρκικών δημοσιευμάτων για τα τουρκικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη και drones..
Η σταθερή αμυντική σχέση μεταξύ Ελλάδος και ΗΠΑ
Όπως είναι γνωστό οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αυξήσει τη χρήση βασικών στρατιωτικών εγκαταστάσεων στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένου του στρατηγικά τοποθετημένου Κόλπου της Σούδας, εν μέσω αυξημένων εντάσεων στη Μέση Ανατολή. Βρίσκεται στην Κρήτη και θεωρείται κρίσιμο περιουσιακό στοιχείο στο πλαίσιο της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA) μεταξύ ΗΠΑ και Ελλάδας. Μάλιστα ρόσφατες αναβαθμίσεις αύξησαν τη χωρητικότητα αποθήκευσης και ενίσχυσαν την υποστήριξη για αντιτορπιλικά κλάσης Arleigh Burke που έχουν αναπτυχθεί στην περιοχή για την αντιπυραυλική άμυνα.
Παράλληλα η προσοχή της Ουάσιγκτον στρέφεται και στην Αλεξανδρούπολη, που αποτελεί επίσης αναπτυσσόμενο κόμβο εφοδιαστικής κοντά στο ανατολικό άκρο του ΝΑΤΟ. Μάλιστα σύμφωνα με πληροφορίες στρατιωτική αντιπροσωπεία των ΗΠΑ αναμένεται να επισκεφθεί την πόλη στα μέσα Ιουλίου για να επιθεωρήσει εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούνται από αμερικανικές δυνάμεις, όπως το λιμάνι και το στρατόπεδο Γιαννούλη, όπου η αμερικανική παρουσία παραμένει περιορισμένη. Διευκρινίζεται ότι το λιμάνι λειτουργεί ως βασικό σημείο εισόδου για στρατεύματα και στρατιωτικό υλικό με προορισμό τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία – χώρες κρίσιμες για τη σύνδεση του νοτιοανατολικού άξονα του ΝΑΤΟ με την Ουκρανία. Η στρατηγική του αξία έγκειται επίσης στη δυνατότητά του να λειτουργήσει ως διάδρομος μεταφοράς εμπορευμάτων και ενέργειας, σε περίπτωση που η πρόσβαση στη Μαύρη Θάλασσα παραμείνει περιορισμένη για μη παράκτια κράτη, όπως συμβαίνει από το 2022.
Σε κάθε περίπτωση για την Αθήνα, το αυξανόμενο ενδιαφέρον των ΗΠΑ για τη Σούδα και την Αλεξανδρούπολη επιβεβαιώνει τη μακροπρόθεσμη στρατηγική σημασία του ελληνικού εδάφους στον αμυντικό σχεδιασμό των ΗΠΑ, ακόμη και καθώς η Ουάσιγκτον σηματοδοτεί μια σταδιακή απομάκρυνση από παρατεταμένες δεσμεύσεις στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή. Η ύπαρξη δύο από τις σημαντικότερες αεροναυτικές βάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, που καλύπτουν τους νοτιοανατολικούς και βορειοανατολικούς τομείς του ΝΑΤΟ, καθιστά την Ελλάδα έναν από τους πιο πολύτιμους συμμάχους της Συμμαχίας και των ΗΠΑ, αναβαθμίζοντας τον γεωπολιτικό της ρόλο σε προπύργιο της Δύσης.
Φουντώνει πάλι το «μέτωπο των παραβιάσεων»
Οι δηλώσεις Ερντογάν στις 5 Ιουλίου σύμφωνα με τις οποίες:«Η Τουρκία δεν απειλεί καμία χώρα η οποία δεν απειλεί την ασφάλεια και τα συμφέροντά της και δεν επιδεικνύει εχθρική συμπεριφορά απέναντί της. Αντιθέτως είναι μια χώρα που καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να διασφαλίσει την ειρήνη, την ηρεμία και την ασφάλεια στην περιοχή της και στον κόσμο και είναι εξαιρετικά αξιόπιστη απέναντι στους φίλους της», είναι απόλυτα παραπλανητικές και δεν είναι άσχετες με τις ευρύτερες επιδιώξεις τις Άγκυρας αναφορικά με τη διείσδυση σε ευρωπαϊκά κεφάλαιά για εξοπλισμούς αλλά και την προσπάθεια απόκτησης των μαχητικών F-35A από τις ΗΠΑ. Απτή απόδειξη τα στοιχεία που συγκεντρώνει το ΓΕΕΘΑ αναφορικά με τις παραβιάσεις του Εθνικού Εναέριου Χώρου (ΕΕΧ) και του FIR Αθηνών τα οποία αποτυπώνουν ουσιαστικά την επιστροφή των Τούρκων στους ουρανούς του Αιγαίου μέσω των απαράδεκτων παραβιάσεων από αεροσκάφη και drones που αμφισβητούν ευθέως την Εθνική κυριαρχία. Έτσι λοιπόν μέχρι και τον Ιούνιο του 2025 οι τουρκικές παραβιάσεις σύμφωνα με επίσημα στοιχεία έφτασαν τις 129 σε πλήρη αντίθεση με το 2024 όπου δεν σημειώθηκαν καθόλου παραβιάσεις του Εθνικού Εναερίου Χώρου και υπερπτήσεις εθνικού εδάφους. Δηλαδή με απλά λόγια οι Τούρκοι έχουν επιστρέψει με αεροπορική δραστηριότητα στο FIR Αθηνών που χαρακτηρίζεται όχι μόνο έκνομη αλλά και απόλυτα εχθρική με αυξητικές τάσεις που αν μη τι άλλο το μόνο που καταφέρνουν είναι να «καταρρίψουν» το ίδιο το αφήγημα του Ερντογάν ότι η Τουρκία «καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να διασφαλίσει την ειρήνη, την ηρεμία και την ασφάλεια στην περιοχή της και στον κόσμο και είναι εξαιρετικά αξιόπιστη απέναντι στους φίλους της»…
Η απειλή του μεταναστευτικού
Παράλληλα με τα παραπάνω στη Μεσόγειο βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη μια νέα έξαρση ¨μεταναστευτικών ροών» από τη Λιβύη με προορισμό τις ακτές τις Κρήτης. Ουσιαστικά το νησί της Κρήτης βρίσκεται σε κόκκινο συναγερμό καθώς λόγω των ήπιων συνθηκών στο Λιβυκό και στο νότιο κρητικό πέλαγος, οι μεταναστευτικές ροές συνεχίζονται με αμείωτο ρυθμό ενώ συνολικά τις προηγούμενες ώρες περισσότεροι από 1.200 μετανάστες έφτασαν σε Χανιά και Ρέθυμνο. Τουλάχιστον 489 άτομα έχουν περισυλλέγει και διασωθεί σε δύο ξεχωριστές επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης σε θαλάσσιες περιοχές νότια της Κρήτης και της Γαύδου που συντόνισε το Λιμενικό Σώμα με τη συνδρομή της Frontex και του Ενιαίου Κέντρου Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ). Λόγω της επιδείνωσης της κατάστασης και της ασφυκτικής πίεσης στο νησί, με εντολή του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, από τα τέλη Ιουνίου, 3 φρεγάτες του Πολεμικού Ναυτικού επιχειρούν πλέον σε διεθνή ύδατα, στα 12 ναυτικά μίλια από τις λιβυκές ακτές, προκειμένου να συνδράμουν ενεργητικά στην αποτροπή των ροών, αλλά η κατάσταση παραμένει εξαιρετικά δύσκολη. Δεν θα πρέπει όμως να παραβλέπεται το γεγονός ότι αν και η απόφαση είναι σωστή, υπάρχει προβληματισμός αναφορικά με την ακριβή αποστολή όπως και σε ποιες ενέργειες μπορούν να προβούν για την αναχαίτιση πλοιαρίων λαθρομεταναστών. Στην περίπτωση δηλαδή που πλοιάρια επιχειρούν να εισέλθουν παράνομα στα ελληνικά χωρικά ύδατα ποιες είναι οι ενέργειες που μπορούν να προβαίνουν τα ελληνικά πολεμικά πλοία; Τι συμβαίνει αντίστοιχα όταν αυτά εντοπίζονται σε διεθνή ύδατα; Η αποστολή των φρεγατών του Πολεμικού Ναυτικού έχει αποτρεπτικό χαρακτήρα αλλά θα πρέπει να συνοδεύεται από ξεκάθαρους κανόνες δράσης ώστε η επιχείρηση να έχει ουσιαστικά αποτελέσματα και να μην οδηγεί τα πληρώματα του ΠΝ σε απλούς παρατηρητές των λαθραίων εισβολέων που τελικά αποβιβάζονται ανενόχλητοι στις ακτές της Γαύδου και της Κρήτης.
