Ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός: Ἱερομάρτυς και Ἐθναπόστολος (1714-1779)
Η Έγκύκλιος τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανῆς καί Κονίτσης κ.κ. ΑΝΔΡΕΟΥ, διά τήν ἑορτήν τῆς ἱερᾶς μνήμης τοῦ Ἁγίου Ἐθνοϊερομάρτυρος καί Ἱσαποστόλου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ. Οἱ φετινές ἐκδηλώσεις τελοῦνται ὑπό τήν αἰγίδα τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ἔχοντας ἐνταχθεῖ εἰς τό ἐπίσημον πρόγραμμα Αὐτῆς, μέ ἀφορμήν τήν συμπλήρωσιν διακοσίων (200) ἐτῶν ἀπό τήν ἔναρξιν τοῦ ἀγῶνος τῆς Ἐθνικῆς μας Παλιγγενεσίας. Σᾶς εὐχαριστοῦμε θερμά γιά τήν πολύτιμη βοήθειά σας. Ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός ἄς εἶναι προστάτης καί βοηθός ὅλων μας.
Ἀγαπητοί μου Χριστιανοί,
-Α-
Συμπληρώθηκαν, φέτος, διακόσια χρόνια ἀπό τήν ἔναρξη τῆς Ἐπαναστάσεως τοῦ 1821. Μέ τήν εὐκαιρία αὐτή, πού γεμίζει μέ ἐθνική ὑπερηφάνεια ὅλο τόν Ἑλληνισμό, ἀρκετές ἐκδηλώσεις ἐπραγματοποιήθηκαν, πολλά ἐγράφησαν καί θά γραφοῦν κι’ ἄλλα. Λίγοι, ὅμως, ἀναφέρθηκαν στά γραπτά τους στόν Ἅγιο Κοσμᾶ τόν Αἰτωλό, ὁ ὁποῖος, κατά κοινή ὁμολογία, μαρτύρησε γιά τήν Ὀρθόδοξη Πίστη του, ἀλλά καί ὑπῆρξε ἡ στέρεη βάση γιά τήν ἔναρξη τῆς Μεγάλης Ἐθνικῆς μας Ἐπαναστάσεως πρίν ἀπό διακόσια (200) χρόνια.
-Β-
Ὁ 18ος αἰώνας, κατά τόν ὁποῖο γεννήθηκε καί ἔδρασε ἱεραποστολικά ὁ Ἅγιός μας, βρῆκε ὁλόκληρο τόν Ἑλληνικό χῶρο νά ζῇ κάτω ἀπό τήν ἀνυπόφορη τυραννία τῶν Τούρκων. Ἐκεῖνο δέ πού κόστιζε ἰδιαίτερα στούς ραγιάδες, ἦταν κυρίως ἡ ἀλλαξοπιστία στήν ὁποία ὑποχρεώνονταν ἀπό τούς δυνάστες: Δηλαδή, νά ἀρνηθοῦν τήν ὀρθόδοξη πίστη τους καί νά ἀσπαστοῦν τόν μωαμεθανισμό. Κάποιες φορές, ἡ ἀλλαξοπιστία γινόταν μέ τήν θέληση τῶν ἴδιων τῶν ὑποδούλων, προκειμένου νά ἀποφύγουν τήν ἀβάσταχτη φορολογία, τήν ἁρπαγή τῶν παιδιῶν τους, ἀκόμη καί τόν θάνατό τους, ἀφοῦ οἱ Τοῦρκοι ἦσαν εὔκολοι στό νά θανατώνουν τούς γκιαούρηδες μέ ἀσήμαντες ἤ καί ἀνύπαρκτες αἰτίες …
-Γ-
Βέβαια οἱ ἑκούσιοι ἐξισλαμισμοί δέν ἦσαν πολλοί, ἰδιαίτερα στήν νότια Ἑλλάδα, ὅπου τά πράγματα ἦσαν πιό χαλαρά. Ἐκεῖ, ὅμως, πού ὁ Ἑλληνισμός διέτρεχε θανάσιμο κίνδυνο ἦταν στήν Ἥπειρο καί, μάλιστα, στό τμῆμα της ἐκεῖνο, πού σήμερα ὀνομάζεται Βόρειος Ἤπειρος. Ἐκεῖ, οἱ Ἕλληνες ἐδοκίμαζαν ἀφόρητες πιέσεις ἀπό τούς Τούρκους, ὥστε πολλοί, χωρίς νά τό θέλουν, γινόντουσαν μωαμεθανοί, γιά νά γλυτώσουν τά χειρότερα. Ἔτσι, ὁλόκληρες περιοχές ἀλλαξοπιστοῦσαν. Αὐτό, ὅμως, εἶχε σάν ἀποτέλεσμα, σύντομα νά χάνουν καί τήν ἐθνική – ἑλληνική τους ταυτότητα, γεγονός πού προκαλοῦσε θανάσιμη αἱμορραγία στόν Ἑλληνισμό. Ὁ κίνδυνος ἦταν τρομακτικός.
-Δ-
Ἀλλά, τότε, ὁ Θεός, ὁ Ὁποῖος «πάντας ἀνθρώπους θέλει σωθῆναι» (Α΄ Τιμ. β΄ 4), ἔστειλε τόν Ἅγιο Κοσμᾶ τόν Αἰτωλό, γιά νά κηρύξῃ Χριστόν καί Ἑλλάδα. Ἀκούραστος, μέ τέσσερις μεγάλες περιοδεῖες, γύρισε ὅλη τήν περιοχή, κυρίως τῆς Βορείου Ἠπείρου. Δίδαξε στούς σκλάβους Ἕλληνες, ὅτι «ψυχή καί Χριστός σᾶς χρειάζεται». Τούς ἔμαθε νά μπολιάζουν τά ἄγρια δένδρα καί νά καλλιεργοῦν συστηματικά τήν γῆ · νά χτίζουν σχολεῖα · νά μιλᾶνε μόνο Ἑλληνικά · νά ἔχουν ἀγάπη καί καλωσύνη μεταξύ τους · νά κάνουν τά παζάρια τό Σάββατο καί ὄχι τήν Κυριακή, ὥστε νά μποροῦν νά ἐκκλησιάζωνται · καί, πρό παντός, ἔπεισε τόν λαό, πού στέναζε κάτω ἀπό τόν βαρύ τουρκικό ζυγό, ὅτι τό «ποθούμενο» θά ἔλθῃ ὁπωσδήποτε. Γι’ αὐτό, καί ἀρκετές ἀπό τίς προφητεῖες του ἀναφέρονταν ἀκριβῶς στό «ποθούμενο», πού δέν ἦταν ἄλλο ἀπό τήν ἐλευθερία.
-Ε-
Αὐτή, λοιπόν, ἡ προσμονή τῶν ραγιάδων κρατήθηκε ζωηρή, στήν μέν Νότια Ἑλλάδα μέχρι τό 1821, ὁπότε ἄρχισε ἡ Μεγάλη Ἐθνική Ἐπανάσταση, στήν δέ Βόρειο Ἑλλάδα, μέχρι τό 1912 – 1913, ὅταν, μέ τούς Βαλκανικούς Πολέμους ἐλευθερώθηκαν ἡ Μακεδονία, ἡ Ἤπειρος καί, ἀργότερα, ἡ Θράκη.
Γι’ αὐτό, ἀκριβῶς, καί ἡ ἀκριτική μας Ἐπαρχία τιμᾷ ἰδιαιτέρως τόν Ἅγιο Κοσμᾶ. Ἔτσι, κι’ ἐφέτος, στόν φερώνυμο περικαλλῆ Ναό, στήν Κόνιτσα, θά πραγματοποιηθοῦν, σύν Θεῷ, οἱ ἀκόλουθες ἐκδηλώσεις, μέ τήν συμμετοχή τῶν Ἱεραρχῶν τῆς Ἠπείρου:
α) Τήν Δευτέρα, 23 Αὐγούστου 2021 (παραμονή τῆς Ἑορτῆς), στίς 7 μ.μ., θά ψαλῇ ὁ Μέγας Ἑσπερινός.
β) Τήν Τρίτη, 24 Αὐγούστου 2021 (κυριώνυμη ἡμέρα τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου), θά τελεσθῇ Ἀρχιερατική Θεία Λειτουργία.
Δέν γνωρίζουμε, ἀκόμη, ἄν θά πραγματοποιηθῇ, μετά τόν Ἑσπερινό, ἡ καθιερωμένη Λιτανεία, λόγῳ Covid – 19. Ἴδωμεν.
Εὔχομαι ἐγκαρδίως, ὁ Ἅγιός μας νά ἐμπνέῃ καί νά φωτίζῃ ὅλους.
Διάπυρος πρός Χριστόν εὐχέτης
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
† Ὁ Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανῆς καί Κονίτσης ΑΝΔΡΕΑΣ
