Η σημερινή αεροπορική επιδρομή των Ηνωμένων Πολιτειών σε πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, πιθανότατα με βόμβες τύπου bunker buster, αποτελεί ένα ιστορικό σημείο καμπής για την ισορροπία δυνάμεων στη Μέση Ανατολή.
Σύμφωνα με ανάλυση του BBC, το Ιράν έχει τρεις κύριες επιλογές απάντησης μετά την αμερικανική επίθεση στη μονάδα Φορντό:
Άμεση στρατιωτική απάντηση: Αν και θεωρείται πιθανή, κρίνεται επισφαλής, καθώς θα ενέπλεκε το Ιράν σε ευθεία αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ, τις οποίες η Τεχεράνη κατηγορεί για «εξωφρενικά γεγονότα» και προειδοποιεί πως θα υπάρξουν «αιώνιες συνέπειες».
Χτύπημα μέσω πληρεξουσίων: Η χρήση σιιτικών ομάδων στον Λίβανο, στη Συρία ή στην Υεμένη – μέθοδος που έχει ακολουθηθεί στο παρελθόν – ενδέχεται να είναι μια πιο «έμμεση» και πολιτικά ελέγξιμη απάντηση.
Αναμονή και πολιτική εκμετάλλευση: Το Ιράν μπορεί να περιμένει να εκμεταλλευτεί τη διεθνή καταδίκη των ΗΠΑ, ενισχύοντας την εικόνα του ως θύματος επιθετικότητας, εν μέσω παγκόσμιας ανησυχίας για τις συνέπειες της επίθεσης.
Συμπέρασμα
Σκληρές δηλώσεις από το Ιράν
Το ιρανικό Υπουργείο Εξωτερικών έκανε λόγο για μια επίθεση «που ξεπερνά κάθε όριο διεθνούς δικαίου και εθνικής κυριαρχίας», τονίζοντας ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες «θα φέρουν την ευθύνη για κάθε επόμενη κλιμάκωση». Μέχρι στιγμής, ωστόσο, δεν έχει υπάρξει άμεση στρατιωτική αντίδραση από την Τεχεράνη – γεγονός που δείχνει ότι η ιρανική ηγεσία μετρά προσεκτικά τα επόμενα βήματα, πιθανότατα εξετάζοντας τρόπους να απαντήσει με τρόπο που δεν θα φέρει την απόλυτη σύγκρουση αλλά και δεν θα εκληφθεί ως αδυναμία.
Ο ρόλος του Ισραήλ και τα «χρυσά γράμματα»
Η ισραηλινή πλευρά έσπευσε να στηρίξει την επίθεση, με τον Υπουργό Εξωτερικών του Τελ Αβίβ να δηλώνει ότι ο Ντόναλντ Τραμπ «έγραψε το όνομά του με χρυσά γράμματα στα βιβλία της ιστορίας». Η δήλωση αυτή προδίδει την ικανοποίηση της ισραηλινής κυβέρνησης για την αμερικανική κίνηση, την οποία θεωρεί ως ένα σημαντικό πλήγμα στις ιρανικές φιλοδοξίες.
Δεν εμπλέκεται η Χεζμπολάχ
Ωστόσο, ιδιαίτερη σημασία έχει η δήλωση του ηγέτη της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα, ο οποίος ξεκαθάρισε ότι η σιιτική οργάνωση δεν προτίθεται να εμπλακεί στη σύρραξη, τουλάχιστον προς το παρόν. Η στάση αυτή αποσκοπεί στη διατήρηση του εσωτερικού ελέγχου στον Λίβανο, αλλά και στην αποφυγή μιας γενικευμένης ανάφλεξης, η οποία θα μπορούσε να πλήξει βάναυσα τον ήδη δοκιμαζόμενο λιβανικό πληθυσμό.
Μέχρι στιγμής, οι περισσότερες δυτικές χώρες τηρούν σιγή ιχθύος ή εκφράζουν αόριστες ανησυχίες για «περαιτέρω αποσταθεροποίηση». Η Ρωσία και η Κίνα, όπως αναμενόταν, καταδίκασαν την επίθεση, ενώ ο ΟΗΕ συγκαλεί έκτακτο Συμβούλιο Ασφαλείας, που όπως κάθε φορά δεν θα έχει κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα. Η γενικότερη στάση της Δύσης αποκαλύπτει όμως και μια μορφή ανοχής στις ενέργειες της Ουάσινγκτον – πιθανόν λόγω της αυξανόμενης πίεσης προς το Ιράν και της ενδεχόμενης απειλής πυρηνικού εξοπλισμού του.
Η ανοιχτή στοχοποίηση πυρηνικών εγκαταστάσεων εν καιρώ ειρήνης αποτελεί βαρύτατη παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου, ακόμη και αν η Τεχεράνη δεν συμμορφώνεται με όρους της συμφωνίας JCPOA.
Το επόμενο διάστημα θα είναι κρίσιμο. Η Τεχεράνη καλείται να επιλέξει μεταξύ κλιμάκωσης και ψυχραιμίας, την ώρα που η Ουάσινγκτον ενδεχομένως ετοιμάζεται για μια εκστρατεία εκφοβισμού με στόχο την πλήρη παράλυση των πυρηνικών της φιλοδοξιών. Όσο για την Ευρώπη; ΑΠλά παρακολουθεί τις επιθέσεις και τα αντίποινα.
