Πρωί Σαββάτου στην Αλεξανδρούπολη. Στην είσοδο μεγάλης εμπορικής αλυσίδας, δεκάδες άνθρωποι βγαίνουν φορτωμένοι με σακούλες. Μια εικόνα που θα μπορούσε να είναι απολύτως συνηθισμένη — μέχρι να πέσει το βλέμμα στις πινακίδες των αυτοκινήτων στο πάρκινγκ. Σχεδόν όλες είναι τουρκικές. Από ακριβά SUV και οικογενειακά οχήματα, μέχρι πούλμαν που φτάνουν κάθε δέκα λεπτά.
Όσο παράδοξο κι αν ακούγεται, η Ελλάδα έχει καταστεί πιο φθηνή από την ίδια την Τουρκία. Ένα φαινόμενο που ξεκίνησε ως… «Σαββατοκύριακο αποδράσεων» και εξελίχθηκε σε ισχυρό μοχλό ανάπτυξης, αλλά και πηγή έντονου προβληματισμού για τη Θράκη.
Το φαινόμενο των «shopping tourists» από την Τουρκία
Περισσότεροι από 3.000 Τούρκοι καταφθάνουν κάθε εβδομάδα στην Αλεξανδρούπολη για ψώνια, φαγητό και διασκέδαση. Μόνο τα οργανωμένα λεωφορεία μεταφέρουν περίπου 2.500 άτομα. Τα καταστήματα ασφυκτιούν από κόσμο, ενώ τα ξενοδοχεία είναι γεμάτα δώδεκα μήνες τον χρόνο.
Όπως εξηγεί ο τουριστικός πράκτορας Μάριος Κατρατζής, τα οργανωμένα γκρουπ έρχονται μαζικά κάθε Σάββατο. Μια εκδρομή με διανυκτέρευση και γλέντι κοστίζει γύρω στα 140 ευρώ — σχεδόν «δώρο» για τους Τούρκους που βιώνουν τον καλπάζοντα πληθωρισμό στη χώρα τους.
Στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση, βουλευτές καταγγέλλουν εκρηκτικές αυξήσεις σε βασικά προϊόντα: κιμάς, ηλιέλαιο, τυριά, είδη πρώτης ανάγκης. Σε κάποια προϊόντα, οι τιμές στην Ελλάδα είναι έως και 60% χαμηλότερες από τις αντίστοιχες στην Κωνσταντινούπολη. Οι εικόνες Τούρκων καταναλωτών που γυρίζουν από την Αλεξανδρούπολη με γεμάτες σακούλες έχουν γίνει viral στην άλλη πλευρά του Έβρου.
Δυστυχώς, για να είμαστε ειλικρινείς, για τους επαγγελματίες της πόλης, το φαινόμενο μεταφράζεται σε ένα πρωτοφανές οικονομικό «μπόνους». Τα εστιατόρια προσαρμόζουν τα μενού στις γεύσεις του τουρκικού κοινού — από μεζέδες μέχρι θαλασσινά. Οι επισκέπτες γεμίζουν τα καφέ, τα εμπορικά και τις ταβέρνες.
Όμως κανένα φαινόμενο δεν εμφανίζεται από το πουθενά — και η «έκρηξη» του τουρκικού τουρισμού στην Αλεξανδρούπολη είναι άμεσο αποτέλεσμα της οικονομικής κατάρρευσης στην Τουρκία. Η πολιτική του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, με πειραματισμούς στις κεντρικές τράπεζες, εξαντλημένα συναλλαγματικά αποθέματα και επιτόκια που αλλάζουν με πολιτικά κριτήρια, έχει οδηγήσει σε έναν από τους υψηλότερους πληθωρισμούς στον κόσμο.
Η τουρκική λίρα έχει χάσει τεράστιο μέρος της αξίας της, ενώ βασικά αγαθά — από το λάδι μέχρι το κρέας — έχουν γίνει απλησίαστα για μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού. Είναι ειρωνικό: μια χώρα 85 εκατομμυρίων παρουσιάζεται διεθνώς ως «αναδυόμενη υπερδύναμη» την ίδια στιγμή που οι πολίτες της δεν μπορούν να αγοράσουν κιμά ή τυρί στην πατρίδα τους και αναζητούν οικονομικό καταφύγιο… στην Ελλάδα.
Την ώρα που η τοπική οικονομία γνωρίζει χρυσές μέρες, αυξάνεται και η ανησυχία για το βάθος του φαινομένου. Ο δήμαρχος Αλεξανδρούπολης, Γιάννης Ζαμπούκης, κάνει λόγο για έναν «σιωπηλό εποικισμό». Τουρκικές εταιρείες με ευρωπαϊκό ΑΦΜ αγοράζουν διαμερίσματα, οικόπεδα, παλαιά ξενοδοχεία και ανοίγουν επιχειρήσεις που απευθύνονται πρωτίστως σε τουρκικό κοινό.
Υπάρχει επίσης αυξημένο ενδιαφέρον για δραστηριοποίηση στον χώρο της υγείας και της ομορφιάς — κλινικές, ινστιτούτα αισθητικής και υπηρεσίες που θα στόχευαν σε πελάτες από την Τουρκία. Προς το παρόν χωρίς απτά αποτελέσματα, αλλά η κινητικότητα είναι πραγματική και εντεινόμενη.
Για κάποιους όλα αυτά αποτελούν επενδυτική ευκαιρία. Στην πραγματικότητα, όμως, θυμίζουν έναν δυνητικό «δούρειο ίππο» που μπορεί να μεταμορφώσει σταδιακά τη φυσιογνωμία της περιοχής.
