Στην 1η σειρά, δεύτερος από αριστερά, ο Ηθοποιός Λάμπρος Κωνσταντάρας. Δεξιά του, πρώτος από αριστερά, ο Βαρύτονος Ευάγγελος Μαγκλιβέρας. Αριστερά του, τρίτος από αριστερά, ο Τενόρος Κώστας Σάμιος. Τελευταίος δεξιά ο Έμπορος Τσαλίκης. Στην 2η σειρά, πρώτος από αριστερά ο Δημοσιογράφος Δ.Γαλερίδης. Δεύτερος, ο Υπουργός Γεώργιος Καρτάλης. Τρίτος, ο Καθηγητής Δ. Θιβαδόπουλος. Τέταρτος, ο Συγγραφέας Γεώργιος Θεοτοκάς. Πεμπτος, ο Βιομήχανος Συμεόνογλου. Έκτος, ο Δημοσιογράφος Κώστας Μάγιερ.
Όλοι τους πολέμησαν στην πρώτη γραμμή. Ο Λάμπρος Κωνσταντάρας όταν τραυματίσθηκε στη μάχη και έγινε καλά, ζήτησε να επανέλθει στην γραμμή του πυρός.
Εκτός από το καλλιτεχνικό ταλέντο, τέτοιοι άνθρωποι διακρίθηκαν και στο “Θέατρο του Πολέμου” όπως πολύ εύστοχα ονομάζονται τα πεδία των μαχών (Theaters of War).
Ας αναφέρουμε λοιπόν και κάποιους άλλους διακεκριμένους μαχητές- καλλιτέχνες:
O αγαπητός ηθοποιός Διονύσης Παπαγιαννόπουλος πολέμησε σαν ανθυπολοχαγός και χαρακτηρίσθηκε πολέμαρχος της 1ης γραμμής.
Ο Ντίνος Ηλιόπουλος ως Ασυρματιστής Πυροβολικού 1ης γραμμής. Ο ηθοποιός Παντελής Ζερβός ως λοχίας 1ης γραμμής. Ο Νίκος Σταυρίδης επίσης ως τραυματιοφορέας 1ης γραμμής.
Ο ηθοποιός Δήμος Αυγείας, καταγράφεται ότι ως καταδρομέας κολύμπησε στο παγωμένο νερό με το μαχαίρι στο στόμα και έκοψε τα καλώδια των εκρηκτικών, μιας παγιδευμένης από τον εχθρό σημαντικής γέφυρας, επιτρέποντας έτσι την προέλαση του Ελληνικού στρατού στην Κορυτσά. Η απελευθέρωσή της σηματοδότησε την αποφασιστική καμπή για την συντριβή των ιταλικών δυνάμεων. Παρασημοφορήθηκε και συνέχισε να πολεμά μέχρι που σκοτώθηκε, πιστός στον υψηλό προορισμό του ρόλου του. Ακόμα, ο ηθοποιός Πάνος Κυριακόπουλος, έπεσε πολεμώντας στον Αυλώνα. Οι απώλειες του Αυγεία και του Κυριακόπουλου, ήταν μεγάλες απώλειες για το θέατρο. Για τον Κυριακόπουλο μάλιστα ο ηθοποιός, συγγραφέας και δημοσιογράφος Χρήστος Πυρπασόπουλος, συγκλονισμένος αναφέρει στους στίχους του: «…έπεσε… ο φτωχός ο θεατρίνος… ο άξιος Πολεμιστής… ανδρικά στη μάχη… του Θεάτρου του Πολέμου… Πρωταγωνιστής…»
Οι Θάνος Κωτσόπουλος, Μάνος Κατράκης, Λυκούργος Καλλέργης, Στέλιος Βόκοβιτς, Γκίκας Μπινιάρης, Νάσος Χριστογιαννόπουλος, Φροίξος Θεοφανίδης, Μάκης Τζίνης, Στέφανος Πήλιος, κ.ά. που τους βλέπουμε ακόμη στις Ελληνικές ταινίες ή τους ακούμε στα Θεατρικά του Τρίτου προγράμματος στο Ραδιόφωνο, όλοι ήταν στρατιώτες της 1ης γραμμής.
Μαζί και μ’άλλους ανθρώπους της Τέχνης, όπως ο Τενόρος Γ. Τουμπακάρης, που έπεσε ηρωικά μαχόμενος, ή ο θεατρικός συγγραφέας και γενικός γραμματέας του Εθνικού Θεάτρου Άγγελος Τερζάκης, που καταγράφεται ότι παρέμεινε στη ζώνη του πυρός ως το τέλος του πολέμου, ή οι συγγραφείς και ποιητές, Νίκος Καββαδίας, Νίκος Εγγονόπουλος, Νικηφόρος Βρεττάκος, Άρης Δικταίος, Τάκης Σινόπουλος, Λουκής Ακρίτας, Γιώργος Σαραντάρης, Αστέρης Κοββατζής, Άγγελος Βλάχος, Ανδρέας Καραντώνης, Στέλιος Ξεφλούδας, Γιάννης Μπεράτης, κ.ά. ή οι ζωγράφοι-σκηνογράφοι Σπύρος Βασιλείου και Γιάννης Τσαρούχης. Ο τελευταίος κρατούσε στα χέρια του πάντοτε μια εικόνα της Μεγάλης Μάνας και ζωγράφισε την Παναγία της Νίκης.
Όλοι αυτοί μπορούν να πουν: «…έζησα το θαύμα…» όπως λέει ο Ανθυπολοχαγός Οδυσσέας Ελύτης για τον εαυτό του. Γράφει:
«Δεν απέμενε παρά να κρατήσω τον όρκο μου και να δώσω υπόσταση
στον Ανθυπολοχαγό της Αλβανίας, αυτόν που είχε δοκιμαστεί σε όλα
τα ανεβοκατεβάσματα της Ελληνικής Ιστορίας και που προχωρούσε ολοένα
για να φτάσει μέσα και πέρα από το θάνατο…»
«Από το άλλο μέρος, έγινε αιτία ο πόλεμος να συνειδητοποιήσω
τι είναι ο αγώνας, ο ομαδικός πλέον και όχι ο προσωπικός.
Θέλω να πω τι σημαίνει να μάχεσαι και συ…»
«Χωρίς την εμπειρία αυτή, πιστεύω δεν θα μου είχε ανοιχτεί ο δρόμος
για το «Άξιον Εστί»… »
Ένα τελευταίο χαρακτηριστικό παράδειγμα από την ηρωική εποχή: Ο συγγραφέας Γιώργος Θεοτοκάς (τέταρτο από αριστερά, στην πίσω σειρά) έβαλε μάλιστα «μέσον»(!) για να σταλεί να πολεμήσει στην 1η γραμμή, τον Στρατηγό Σέργιο Γυαλίστρα.
Το εύρωστο πνεύμα των καλλιτεχνών εκείνης της εποχής, μεγαλούργησε λοιπόν και στο πολεμικό πεδίο!
