«Δεν υπάρχουν λέξεις για να περιγραφεί τι σημαίνει η λέξη Νάκμπα για τον παλαιστινιακό λαό. Ενώ η κυριολεκτική μετάφραση είναι «Καταστροφή», η έννοια της Νάκμπα περιλαμβάνει πολύ περισσότερα από μια συγκεκριμένη καταστροφή και μια συγκεκριμένη ημερομηνία.»
Στις 14 Μαΐου 1948 έληξε η Βρετανική Εντολή για την Παλαιστίνη, που είχε επιβληθεί με απόφαση της Κοινωνίας των Εθνών μετά τη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και ανανεωθεί από το διάδοχο σχήμα του ΟΗΕ, και την ίδια ημέρα ανακηρύχθηκε η ίδρυση του Κράτους του Ισραήλ.
Μέχρι το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Παλαιστίνη βρισκόταν υπό τουρκική κυριαρχία ως τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Στη συνέχεια περιήλθε υπό βρετανικό έλεγχο και κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, πολλοί Εβραίοι από όλο τον κόσμο μετοίκισαν εκεί, θεωρώντας τα εδάφη ως πατρίδα των προγόνων τους. Στον απόηχο του Ολοκαυτώματος, η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ενέκρινε ένα σχέδιο για την τμηματική διαίρεση της Παλαιστίνης. Ο Αραβικός Σύνδεσμος το απέρριψε, η Εβραϊκή Υπηρεσία για την Παλαιστίνη το αποδέχθηκε και στις 14 Μαΐου 1948 ανακηρύχθηκε το κράτος του Ισραήλ.
Ως αντίδραση, ένας συνασπισμός πέντε αραβικών κρατών κήρυξε πόλεμο στο νέο κράτος, όμως τελικά ηττήθηκε από το Ισραήλ το 1949. Πριν από τον πόλεμο, 200.000 έως 300.000 Παλαιστίνιοι είχαν ήδη φύγει ή εκδιωχθεί. Κατά τη διάρκεια των μαχών, εκτοπίστηκαν ακόμη 300.000 έως 400.000 Παλαιστίνιοι, ενώ περισσότερα από 400 αραβικά χωριά καταστράφηκαν. Παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων διαπράχθηκαν και από τις δύο πλευρές, όμως η σφαγή του Ντέιρ Γιασίν, ενός χωριού μεταξύ Τελ Αβίβ και Ιερουσαλήμ, είναι αυτή που έχει χαραχθεί στη μνήμη των Παλαιστινίων, στην οποία έχασαν τη ζωή τους περισσότεροι από 100 άνθρωποι και τρομοκράτησε τους Παλαιστίνιους που εγκατέλειψαν τα σπίτια τους προσπαθώντας να διαφύγουν.
Μέχρι το τέλος του πολέμου, το Ισραήλ κατείχε περίπου το 40% της έκτασης που αρχικά προοριζόταν για τους Παλαιστίνιους βάσει του αρχικού σχεδίου του Ο.Η.Ε.
Οι περισσότεροι Παλαιστίνιοι κατέληξαν ως απάτριδες πρόσφυγες στις γειτονικές αραβικές χώρες, ενώ μια μικρή μειοψηφία μετοίκησε στο εξωτερικό. Οι περισσότεροι δεν άλλαξαν υπηκοότητα, έτσι σχεδόν όλοι οι 6,2 εκατομμύρια Παλαιστίνιοι που κατοικούν στη Μέση Ανατολή, παραμένουν απάτριδες.
Το δικαίωμα επιστροφής
Σύμφωνα με το ψήφισμα 194 της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών το 1948, καθώς και βάσει του ψηφίσματος 3236 του Ο.Η.Ε. το 1974 και της Σύμβαση του 1951 για το Καθεστώς των Προσφύγων, οι Παλαιστίνιοι πρόσφυγες διατηρούν ένα «δικαίωμα επιστροφής».
Ωστόσο, το Ισραήλ απορρίπτει το «δικαίωμα επιστροφής» των Παλαιστινίων, δηλώνοντας ότι αυτό θα σήμαινε το τέλος της ταυτότητας του Ισραήλ ως εβραϊκό κράτος. Το Ισραήλ αρνείται την ευθύνη για τον εκτοπισμό των Παλαιστινίων και επισημαίνει ότι, αντιστοίχως, μεταξύ 1948 και 1972 περίπου 800.000 Εβραίοι εκδιώχθηκαν από αραβικές χώρες όπως το Μαρόκο, το Ιράκ, η Αίγυπτος και η Τυνησία.
Η εκδήλωση μνήμης, αν και προϋπήρχε, καθιερώθηκε επίσημα με απόφαση του ιστορικού ηγέτη των Παλαιστινίων Γιασέρ Αραφάτ το 1998.
